Life situation of older people in the educational perspective
Abstract
The context of the research was the educational dimension of the life situation of older people. The life situation of seniors may depend on various factors. One of them is the activity they undertake. Educational activity, broadly understood, plays a special role in this area. It can be an important factor in changing (improving) the life situation of elderly people.
The aim of the research was to show the role of education (educational activity) as a factor in changing the life situation of older people.
The applied research method was the analysis of existing data, taking into account, in particular, publications in the field of social and educational gerontology and social pedagogy.
The results of the research indicated the important role of education (educational activity) as a factor in changing the life situation of older people, as well as the need to undertake various activities in the field of educational activation of seniors, and to support their comprehensive development. A special role in this area should be played by educational, cultural and aid institutions and organizations, the mass media, as well as the elderly communities themselves.
The conclusions from the research were that undertaking various educational and supportive activities contributes to increasing the possibilities of older people to influence their own life situation and to improve the quality of their lives.
Schlagworte:
activation, activity, education, elderly man, life situation, development supportLiteraturhinweise
Adamczyk, M.D. (2015) Aktywnie ku emeryturze. Lublin: Towarzystwo Wolnej Wszechnicy Polskiej Oddział w Lublinie.
Google Scholar
Bilewicz, M. (2016) Sytuacja życiowa i funkcjonowanie w rolach społecznych młodzieży z niepełnosprawnością wzroku. Warszawa – Białystok: Wydawnictwo Akademickie Żak, Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku.
Google Scholar
Błędowski, P. and Dzięgielewska, M. (2006) ‘Praca socjalna z osobą starszą’ in Szatur-Jaworska B., Błędowski P. and Dzięgielewska M. Podstawy gerontologii społecznej. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, pp. 189–190.
Google Scholar
Brzezińska, M. (2011) Proaktywna starość. Strategie radzenia sobie ze stresem w okresie późnej dorosłości. Warszawa: Difin.
Google Scholar
Chabior, A. (2017) ‘Aktywizacja i aktywność w okresie późnej dorosłości’ in Zych A.A. (ed) Encyklopedia starości, starzenia się i niepełnosprawności, vol. 1. Katowice: Stowarzyszenie Thesaurus Silesiae – Skarb Śląski, pp. 65–71.
Google Scholar
Danilewicz, W.T. (2006) Sytuacja życiowa dzieci w rodzinach migracyjnych. Białystok: Trans Humana.
Google Scholar
Dubas, E. (2016) ‘Starość – darem, zadaniem i wyzwaniem. Rola aktywności i edukacji (wybrane wątki)’ in Dubas E. and Muszyński M. (eds), Obiektywny i subiektywny wymiar starości. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 233–246.
DOI: https://doi.org/10.18778/8088-010-8.18
Google Scholar
Fabiś, A. (2014) ‘Uczący się seniorzy. Uwarunkowania uczenia się osób starszych w Polsce’ in Fabiś A., Muszyński M., Tomczyk Ł. and Zrałek M. Starość w Polsce. Aspekty społeczne i edukacyjne. Oświęcim: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Rotmistrza Witolda Pileckiego w Oświęcimiu, pp. 51–80.
Google Scholar
Fabiś, A. (2017) ‘Edukacja osób starszych’ in Fabiś A., Wawrzyniak J.K. and Chabior A. Ludzka starość. Wybrane zagadnienia gerontologii społecznej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls, pp. 171–198.
Google Scholar
Gościniewicz, M. and Szkurłat, J. (2015) ‘Aktywność i aktywizacja osób starszych jako jedno z głównych wyzwań współczesności’ in Krawczyk-Blicharska M. and Szkurłat J. (eds) Edukacja, rynek pracy, rozwój. Obszary wsparcia i aktywizacji wybranych grup społecznych. Kielce: Uniwersytet Jana Kochanowskiego, pp. 463–482.
Google Scholar
Halicka, M. and Halicki, J. (2017) ‘Starzenie się i starość w badaniach i praktyce edukacyjnej – wybrane aspekty’, Pedagogika Społeczna, 2, pp. 151–164.
Google Scholar
Halicki, J. (2006) ‘Społeczne teorie starzenia się’ in Halicka M. and Halicki J. (eds) Zostawić ślad na ziemi. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Pędichowi w 80 rocznicę urodzin i 55 rocznicę pracy naukowej. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, pp. 255–276.
Google Scholar
Jankowski, D. (2008) ‘Ludzie starzejący się. Edukacja, aktywność kulturalna i rekreacja (szkic diagnozy i prognozy)’, Studia Edukacyjne, 8, pp. 57–75.
Google Scholar
Jopkiewicz, A. and Adamiak A. (2014) ‘Próba oceny sytuacji życiowej osób starszych zamieszkałych w mieście’ in Stawiak-Ososińska M. and Szplit A. (eds) Historyczno-społeczne aspekty starzenia się i starości. Kielce: Agencja Reklamowa TOP – Drukarnia Cyfrowa, pp. 151–159.
Google Scholar
Kanios, A. (2018) Postawy pracowników zawodów pomocowych wobec osób starszych. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Kawińska, M. (2018) ‘Aktywność edukacyjna seniorów a koncepcja aktywnego starzenia się’, Studia Socialia Cracoviensia, 1, pp. 45–57.
DOI: https://doi.org/10.15633/ssc.2595
Google Scholar
Kawula, S. (2005) ‘Pedagogika społeczna wobec problemów człowieka starego’ in Kawula S. (ed) Pedagogika społeczna. Dokonania – aktualność – perspektywy. Podręcznik akademicki dla pedagogów. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, pp. 551–564.
Google Scholar
Kowalczyk, M. (2011) Codziennik współczesnego seniora. Dla osób starszych, ich dzieci, studentów nauk o rodzinie i pracowników socjalnych. Tolkmicko: Wydawnictwo Radwan.
Google Scholar
Krzysztofiak, D. (2016) Oblicza starości w perspektywie lokalnej. Studium socjopedagogiczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Google Scholar
Kubiak, M. (2014) ‘Wybrane aspekty sytuacji życiowej ludzi starszych w Polsce’ in Kubiak M. (ed) Polityka społeczna wobec wyzwań i zmian zachodzących we współczesnym świecie. Gdańsk: Uniwersytet Gdański, pp. 148–173.
Google Scholar
Leszczyńska-Rejchert, A. (2010) Człowiek starszy i jego wspomaganie – w stronę pedagogiki starości. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Google Scholar
Leszczyńska-Rejchert, A. (2016) Praca socjalna z seniorami w perspektywie geragogiki. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Google Scholar
Małyska, A. (2019) Kreatywność w późnej dorosłości. Narracje seniorów. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Google Scholar
Mandrzejewska-Smól, I. (2012) ‘Aktywność edukacyjna seniorów jako forma uczestnictwa społecznego’ in Seredyńska D. (ed) Uczestnictwo społeczne w średniej i późnej dorosłości. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, pp. 152–168.
Google Scholar
Pakuła, M. (2010) Postawy osób starszych wobec edukacji. Studium teoretyczno-diagnostyczne. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Piekarska, J. and Piekarski, W. (2017) Aktywny senior. Jak zachować sprawność intelektualną w podeszłym wieku? Warszawa: Difin.
Google Scholar
Pięta, J. (2004) Pedagogika czasu wolnego. Warszawa: Zakład Wydawniczy DrukTur.
Google Scholar
Pikuła, N. (2014) ‘Senior w centrum oddziaływań edukacyjnych’, Przegląd Pedagogiczny, 2, pp. 130–139.
Google Scholar
Pikuła, N.G. (ed.) (2014) Warsztaty edukacyjne seniora. Świętochłowice – Kraków: Wydawnictwo „Scriptum” – Tomasz Sekunda.
Google Scholar
Pikuła, N.G. and Jagielska, K. (2017) ‘Gerontologiczna praca socjalna jako innowacja w kształceniu pracowników socjalnych. Wybrane rekomendacje dla polityki społecznej’, Labor et Educatio, 5, pp. 177–195.
DOI: https://doi.org/10.4467/25439561LE.17.011.7986
Google Scholar
Róg, A. (2012) ‘Sytuacja życiowa ludzi starszych mieszkających na wsi – wybrane aspekty’ in Seredyńska D. (ed) Uczestnictwo społeczne w średniej i późnej dorosłości. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, pp. 103–117.
Google Scholar
Różański, T. (2017) ‘Wybrane obszary aktywizacji osób starszych w środowisku lokalnym’ in Szczurek-Boruta A. and Jas K. (eds) Człowiek wykluczony i człowiek w sytuacji zagrożenia wykluczeniem społecznym, edukacyjnym, kulturowym. Wyzwania, powinności pedagogiki, zadania. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, pp. 185–201.
Google Scholar
Różański, T. (2020) ‘Czas wolny ludzi starszych w świetle teorii aktywności’, Studia Paedagogica Ignatiana, 1, pp. 133–148.
DOI: https://doi.org/10.12775/SPI.2020.1.007
Google Scholar
Rudnik, A. and Czykier, K. (2013) ‘Sytuacja życiowa ludzi starych na wsi’ in Pilch T. and Sosnowski T. (eds) Zagrożenia człowieka i idei sprawiedliwości społecznej, vol. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak, pp. 202–218.
Google Scholar
Schimanek, T. and Wejcman, Z. (2013) Aktywni seniorzy. Inspirator dla organizacji. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Google Scholar
Skibińska, E. (2008) ‘Proces kształcenia seniorów’ in Fabiś A. (ed) Aktywność społeczna, kulturalna i oświatowa seniorów. Bielsko-Biała: Drukarnia Cyfrowa „Ganimedes”, pp. 95–114.
Google Scholar
Slany, K. (1996) ‘Sytuacja życiowa osób starszych w Polsce w aspekcie socjologicznym i psychologicznym’, Problemy Rodziny, 2, pp. 37–44.
Google Scholar
Słownik języka polskiego. (1983) Vol. III. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Steuden, S. (2011) Psychologia starzenia się i starości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Struck-Peregończyk, M. (2016) ‘Nowe tendencje w procesie aktywizacji osób starszych w środowisku lokalnym – aktywność społeczna i edukacyjna’ in Wielgos-Struck R. and Bozacka M. (eds), Działalność opiekuńcza i terapeutyczna w praktyce instytucji pomocy społecznej. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, pp. 64–78.
Google Scholar
Strugarek, J. and Wieczorek, J. (2010) Aktywny senior. Zbiór gier rekreacyjnych dla osób starszych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Google Scholar
Synak, B. (ed.) (2002) Polska starość. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Google Scholar
Synak, B. (2002) ‘Problematyka badawcza i charakterystyka badań’ in Synak B. (ed) Polska starość. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, pp. 11–34.
Google Scholar
Szarota, Z. (2014) ‘Praktyka edukacyjna w obliczu starzenia się społeczeństwa’ in Szczurek-Boruta A. and Chojnacka-Synaszko B. (eds) Człowiek w przestrzeni lokalnej – dobre praktyki wspierania rozwoju, aktywizacji i integracji społecznej osób starszych. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, pp. 27–37.
Google Scholar
Tokaj, A. (2005) ‘Codzienność, bezradność, pomoc. Trzy kategorie opisu sytuacji życiowej człowieka starszego’, Auxilium Sociale, 3–4, pp. 80–95.
Google Scholar
Tokaj, A. (2008) ‘Starość w pedagogice społecznej’, Studia Edukacyjne, 7, pp. 221–232.
Google Scholar
Tomaszewski, T. (1982) ‘Człowiek i otoczenie’ in Tomaszewski T. (ed) Psychologia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, pp. 13–36.
Google Scholar
Tomczyk, Ł. (2015) Edukacja osób starszych. Seniorzy w przestrzeni nowych mediów. Warszawa: Difin SA.
Google Scholar
Trafiałek, E. (1998) Życie na emeryturze w warunkach polskich przemian systemowych. Studium teoretyczno-diagnostyczne. Kielce: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego.
Google Scholar
Trafiałek, E. (2001) Środowisko społeczne i praca socjalna. Zarys problematyki. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
Google Scholar
Trafiałek, E. (2006) Starzenie się i starość. Wybór tekstów z gerontologii społecznej. Kielce: Wszechnica Świętokrzyska.
Google Scholar
Wawrzyniak, J. (2008) ‘Aktywność edukacyjna jako styl życia w starości (i na emeryturze)’ in Konieczna-Woźniak R. (ed) Dorosłość wobec starości. Oczekiwania – Radości – Dylematy. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, pp. 277–283.
Google Scholar
Wawrzyniak, J.K. (2017) ‘Aktywność w obszarze nowych technologii’ in Fabiś A., Wawrzyniak J.K. and Chabior A. Ludzka starość. Wybrane zagadnienia gerontologii społecznej. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, pp. 220–222.
Google Scholar
Winiarski, M. (1999) ‘Sytuacja życiowa’ in Lalak D. and Pilch T. (eds) Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak, pp. 293–294.
Google Scholar
Winiarski, M. (2007) ‘Sytuacja życiowa’, in Pilch T. (ed) Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, vol. VI. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak, pp. 132–139.
Google Scholar
Worach-Kardas, H. (2015) Starość w cyklu życia. Społeczne i zdrowotne oblicza późnej dorosłości. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
Google Scholar
Worek, B. (2019) Uczące się społeczeństwo. O aktywności edukacyjnej dorosłych Polaków. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Ziomek-Michalak, K. (2014) ‘Wykorzystanie potencjału środowiska lokalnego w pracy z osobami starszymi’ in Mikołajczyk M. (ed) Pomoc społeczna i praca socjalna – różne oblicza i zadania. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, pp. 70–83.
Google Scholar
Ziomek-Michalak, K. (2018) ‘Praca z osobami starszymi w kontekście wsparcia edukacyjnego’ in Grudziewska E. and Sędzicki M. (eds) Praktyka pracy socjalnej. Warszawa: Difin SA, pp. 161–170.
Google Scholar
Zych, A.A. and Bartel, R. (1990) Sytuacja życiowa ludzi w podeszłym wieku w Polsce i w Republice Federalnej Niemiec. Kielce: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego.
Google Scholar
Authors
Tomasz Różańskihttps://orcid.org/0000-0003-3396-0916
Tomasz Różański, Doctor of Social Sciences in the field of pedagogy; his scientific interests focus on the issues of leisure time, the issues of activity and activation of older people, and the socio-educational problems of modern family.
Kontakt: tomrozan@wp.pl
https://orcid.org/0000-0003-3396-0916
Statistics
Downloads
Lizenz
Copyright (c) 2024 Family Forum
Dieses Werk steht unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung - Nicht-kommerziell - Weitergabe unter gleichen Bedingungen 4.0 International.