Komunikacja afektywna a empatia i wartości rodzinne u młodych dorosłych z rodzin monoparentalnych

Katarzyna Kamila Walęcka-Matyja; Justyna Paulina Krawczyk

doi:10.25167/FF/4789

Veröffentlicht am: 2023-01-12

Bd. 12 (2022)

Komunikacja afektywna a empatia i wartości rodzinne u młodych dorosłych z rodzin monoparentalnych

Katarzyna Kamila Walęcka-Matyja , Justyna Paulina Krawczyk

Family Forum

Rubrik: Przemiany rodziny

https://doi.org/10.25167/FF/4789

Abstract

Tło: Współczesna rodzina zmienia swoją strukturę w wyniku dynamicznego rozwoju technologii, procesów gospodarczych oraz zmian zachodzących na rynku pracy. Rośnie liczba samotnych rodziców wychowujących dzieci, głównie matek.
Cel: Cel badań stanowiło określenie zróżnicowania w zakresie komunikacji afektywnej, empatii oraz wartości rodzinnych w grupach młodych dorosłych z rodzin monoparentalnych oraz pełnych. Zbadano także występowanie zależności między komunikacją afektywną a empatią oraz wartościami rodzinnymi.
Metodologia: W badaniu zastosowano metodę ilościową, obejmującą zastosowanie kwestionariuszy samoopisowych (Skala Wrażliwości Empatycznej, Indeks Komunikacji Afektywnej, Skala Familizmu oraz ankieta). W badaniu wzięło udział 266 młodych dorosłych (160 kobiet i 106 mężczyzn) z rodzin o zróżnicowanej strukturze (117 osób z rodzin monoparentalnych i 149 osób z rodzin pełnych).
Rezultaty: Uzyskane rezultaty wskazują, że młodzi dorośli z rodzin monoparentalnych nie różnią się nasileniem komunikacji afektywnej, empatii oraz wartości rodzinnych od młodych dorosłych z rodzin pełnych. Kobiety z rodzin monoparentalnych uzyskały wyższe nasilenie wartości „sukces materialny i osiągnięcia” niż kobiety z rodzin pełnych. Analiza zależności między komunikacją afektywną a empatią i wartościami rodzinnymi wykazała występowanie słabych związków. Więcej istotnych statystycznie zależności wystąpiło w grupie młodych dorosłych z rodzin pełnych niż w grupie dorosłych z rodzin monoparentalnych.
Wnioski: Pochodzenie z rodziny monoparentalnej nie stanowi czynnika ryzyka w obszarze rozwoju analizowanych wymiarów funkcjonowania psychospołecznego tj. komunikacji afektywnej, empatii i wartości rodzinnych.

Am häufigsten gelesenen Artikel dieser/dieses Autor/in

Mgr Julitta Dębska, PhD student, Associate Professor, Katarzyna Walęcka-Matyja, PhD, The role of managing information about infidelity and differentiation of self in the adaptation of spouses after infidelity , Family Forum: Bd. 14 (2024): (Dis)information in Family Communication
Katarzyna Kamila Walęcka-Matyja, Wsparcie społeczne i krytyczne wydarzenia życiowe w okresie średniej dorosłości. Różnicująca rola rodzeństwa , Family Forum: Bd. 13 (2023): Family Support

Dateien herunterladen

PDF (Język Polski)

Zitierregeln

Walęcka-Matyja, K. K., & Krawczyk, J. P. (2023). Komunikacja afektywna a empatia i wartości rodzinne u młodych dorosłych z rodzin monoparentalnych. Family Forum, 12, 57–86. https://doi.org/10.25167/FF/4789

Zitiert von / Teilen

Lizenz

Dieses Werk steht unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung - Nicht-kommerziell - Weitergabe unter gleichen Bedingungen 4.0 International.

Literaturhinweise

Adamski, F. (2002) Rodzina. Wymiar społeczno−kulturowy, Kraków: Wydawnictwo UJ.
Google Scholar

Argyle, M. (2002) Psychologia stosunków międzyludzkich, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Batalla, I. et all (2019) ‘Empathy and big five personality model in medical students and its relationship to gender and specialty preference: a cross−sectional study’, BMC Medical Education, 19 (57), pp. 1–8. DOI: 10.1186/s12909−019−1485−2. DOI: https://doi.org/10.1186/s12909-019-1485-2
Google Scholar

Błażek, M. and Kaźmierczak, M. (2009) ‘Struktura rodziny pochodzenia a inteligencja emocjonalna jednostki’ W T. Rostowska (ed.), Psychologia rodziny. Małżeństwo i rodzina wobec współczesnych wyzwań. Warszawa: Difin, pp. 302–317.
Google Scholar

Boguszewski, R. (2019) Stosunek Polaków do rozwodów. Komunikat z badań. Centrum Badania Opinii Społecznej, [online] https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2019/K_007_19.PDF, Available at: (03.03.2022).
Google Scholar

Borowska, p. (2018) Czym są testy psychologiczne? [online] https://www.psychologia.net.pl/artykul.php?level=787, Available at: (06.03.2022).
Google Scholar

Bronfenbrenner U. (1986) ‘Ecology of the family as a context for human development: Research Perspective’, Developmental Psychology, 22, pp. 723–742. DOI: https://doi.org/10.1037/0012-1649.22.6.723
Google Scholar

Burkacka, I. (2017) ‘Monoparentalność, wielorodzina i rodzina zrekonstruowana. Współczesne nazwy modeli życia rodzinnego’, Artes Humanae, 2, pp. 61–94. DOI: 10.17951/artes.2017.2.61. DOI: https://doi.org/10.17951/arte.2017.2.61
Google Scholar

Buzi, R., Weinman, M.L. and Smith, p. B. (2007) ‘The relationship between adolescent depression and a history of sexual abuse’, Adolescence, 42, pp. 679–688.
Google Scholar

Brzezińska, A. (2019) Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar

Davis, M. H. (1999) Empatia. O umiejętności współodczuwania, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar

Farnicka, M. and Liberska, H. (2014) ‘Transmisja międzypokoleniowa – procesy zachodzące na styku pokoleń’ W I. Janicka, H. Liberska (ed.), Psychologia rodziny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, pp. 185–202.
Google Scholar

Floyd, K. (2019) Affectionate Communication in Close Relationships, Cambridge: University Printing House. DOI: https://doi.org/10.1017/9781108653510
Google Scholar

Floyd, K., Hesse, C. and Pauley, p. M. (2010) ‘State and Trait Affectionate Communication Buffer Adults’ Stress Reactions’, Communication Monographs, 77 (4), pp. 618–636. DOI:10.1080/03637751.2010.498792. DOI: https://doi.org/10.1080/03637751.2010.498792
Google Scholar

Floyd, K. and Morman, M.T. (1998) ‘The measurement of Affectionate Communication’, Communication Quarterly, 46 (2), pp. 144–162. DOI: https://doi.org/10.1080/01463379809370092
Google Scholar

Floyd, K. et all. (2020) ‘The Physiology of Affectionate communication’ W L. S. Aloia, A. Denes and J. C. Crowley (ed.), The Oxford handbook of the physiology of interpersonal communication. Oxford University Press, 31–47. DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780190679446.013.4
Google Scholar

Gamian−Wilk, M., Madeja−Bien, K. and Zielony−Koryczan, E. (2020) ‘Empatia kobiet i mężczyzn doświadczających poczucia wykluczenia w bliskiej relacji: Płeć jako moderator związku między poczuciem wykluczenia a empatią’, Forum Oświatowe, 1 (63), pp. 77–93. DOI: 10.34862/fo.2020.1.5.
Google Scholar

Garg, R., Melanson, S. and Levin, E. (2007) ‘Educational aspirations of male and female adolescents from single−parent and two biological parent families: A comparison of influential factors’, Journal of Youth and Adolescence, 36, pp. 1010–1023. DOI: https://doi.org/10.1007/s10964-006-9137-3
Google Scholar

Główny Urząd Statystyczny (2021) Baza demograficzna, [online], http://demografia.stat.gov.pl/bazademografia/Tables.aspx, Available at: (10.03.2022).
Google Scholar

Jankowicz, S. (2018) ‘Depresja wieku młodzieńczego – etiologia i obraz kliniczny’, Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ Nauki Społeczne, 22 (3), pp. 183–190. DOI: 10.26361/ZNTDSp.09.2018.22.10.
Google Scholar

Jaworska, I., Lubiejewski, P. and Wójtowicz, N. (2019) ‘Formy okazywania miłości a komunikacja interpersonalna u młodych dorosłych’, Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 37 (1), pp. 95–108. DOI: 10.34766/fetr. v1i37.39.
Google Scholar

Jezierski, K. and Rostek, I. (2019) ‘Wspólne wychowanie po rozwodzie jako wyzwanie współczesności’, Horyzonty Wychowania, 18 (48), pp. 23–32. DOI: 10.35765/HW.2019.1848.02. DOI: https://doi.org/10.35765/HW.2019.1848.02
Google Scholar

Kasser, T. (2010) ‘Materialism and its alternatives’ W A.M. Zawadzka and M. Górnik−Durose (ed.), Życie w konsumpcji, konsumpcja w życiu. Psychologiczne ścieżki współzależności. Sopot: GWP, pp. 127–141.
Google Scholar

Kaźmierczak, M. and Pastwa−Wojciechowska, B. (2018) ‘Między empatią a psychopatią, czyli moralni nieskuteczni czy skuteczni niemoralni’, Nauka, 1, pp. 105–127.
Google Scholar

Kaźmierczak, M., Plopa, M. and Retowski, S. (2007) ‘Skala Wrażliwości Empatycznej’, Przegląd Psychologiczny, 1, pp. 9–24.
Google Scholar

Knight, G.P. et all (2010) ‘The Mexican American Cultural Values Scales for adolescents and adults’, Journal of Early Adolescence, 30 (3), pp. 444–481. DOI:10.1177/0272431609338178. DOI: https://doi.org/10.1177/0272431609338178
Google Scholar

Kołażyk, K. (2020) ‘Micro−expressions as a form of interpersonal communication’, Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 42 (2), pp. 245–252. DOI: 10.34766/fetr.v42i2.269.
Google Scholar

Koprowicz, A. and Gumowska, I. (2022) ‘Communication in the family and the system of values of young people in late adolescence’, Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 49 (1), pp. 75–88. DOI:10.34766/fetr.v49il.892. DOI: https://doi.org/10.34766/fetr.v49i1.892
Google Scholar

Kuczyńska, M. (2020) ‘Rozwód w retrospekcji rozwiedzionych matek’, Studia pedagogiczne. Problemy społeczne, edukacyjne i artystyczne, 35, pp. 133–150. DOI: 10.25951/4159.
Google Scholar

Kuzdak, M. (2018) ‘Niepełna rodzina jako zaburzenie prawidłowego funkcjonowania struktur rodzinnych’, Acta Scientifica Academiae Ostroviensis. Secito A. Nauki humanistyczne, społeczne i techniczne, 11 (1), pp. 126–142. DOI: https://doi.org/10.33674/acta_620181
Google Scholar

Mandara, J. and Murray, C. (2006) ‘Father’s absence and African American adolescent drug use’, Journal of Divorce & Remarriage, 46, pp. 1–12. DOI: https://doi.org/10.1300/J087v46n01_01
Google Scholar

Marmola, M., Ochojska, D. and Wańczyk−Welc, A. (2021) ‘The quality of communication between spouses raised in nuclear and single-parent families’, Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 47 (3), pp. 286–308. DOI: 10.34766/fetr.v47i3.889. DOI: https://doi.org/10.34766/fetr.v47i3.889
Google Scholar

Matczak, A. and Knopp, K. (2013) Znaczenie inteligencji emocjonalnej w funkcjonowaniu człowieka, Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszeni Filomatów.
Google Scholar

Mitręga, A. and Biedroń, M. (2014) ‘Solo−rodzice jako alternatywa tradycyjnych ról rodzicielskich’, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 51, pp. 65–77.
Google Scholar

Napora, E. (2019) Relacje w rodzinie samotnej matki. Znaczenie wsparcia od dziadków dla komunikowania się z rówieśnikami, Częstochowa: Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno−Przyrodniczego im. Jana Długosza.
Google Scholar

Napora, E. (2018) ‘Wsparcie dziadków i prężność a komunikacja z rówieśnikami u adolescentów pochodzących z rodzin samotnych matek’, Psychologia Wychowawcza, 55 (13), pp. 83–103. DOI: 10.5604/01.3001.0012.4757 DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0012.4757
Google Scholar

Napora, E. (2015) ‘Poverty of a family from provincial Poland and attractiveness of a school child among peers’, Journal of Educational Sciences, 1, pp. 38–49.
Google Scholar

Napora, E. (2013) ‘Komunikowanie się matek z dorastającymi dziećmi w rodzinach o różnej strukturze: perspektywa dorastającego’, Psychologia Rozwojowa, 18 (1), pp. 45–56.
Google Scholar

Nosek, K. (2016) ‘Dylematy wychowawcze matek samotnie wychowujących dzieci. Analiza pedagogiczna blogów internetowych’, Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 25 (1), pp. 273–279.
Google Scholar

Ricciuti, H. (1999) ‘Single parenthood and school readiness in White, Black, and Hispanic 6− and 7−year−olds’, Journal of Family Psychology, 13 (3), pp. 450–465. DOI: https://doi.org/10.1037/0893-3200.13.3.450
Google Scholar

Rittenour, C.E., Myers, S.A. and Brann, M. (2007) ‘Commitment and Emotional Closeness in the Sibling Relationship’, Southern Communication Journal, 72 (2), pp. 169–183. DOI:10.1080/10417940701316682. DOI: https://doi.org/10.1080/10417940701316682
Google Scholar

Rostowska, T. (2001) Konflikt międzypokoleniowy w rodzinie. Analiza psychologiczna, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Rydz, S. (2014) ‘Samotne rodzicielstwo’ W I. Janicka and H. Liberska (ed.), Psychologia rodziny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA, pp. 247–257.
Google Scholar

Stahl, S. (2020) Jak myśleć o sobie dobrze? O sztuce akceptacji i życiu bez lęku, Kraków: Wydawnictwo Otwarte.
Google Scholar

Szlendak, T. (2015) Socjologia rodziny: ewolucja, historia, zróżnicowanie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Szymczak, W. (2010) Podstawy statystyki dla psychologów. Podręcznik akademicki, Warszawa: Wydawnictwo Difin S.A.
Google Scholar

Turczyk, M. (2019) ‘Ochrona dziecka w sytuacji rozstania rodziców – konceptualizacja przedmiotu badań’, Rocznik Pedagogiczny, 42, pp. 197–204. DOI: derkaczder10.2478/rp−2019−0013.
Google Scholar

Walęcka-Matyja, K. (2020a) ‘Familizm a orientacja wspólnotowa i materializm w okresie dorosłości’, Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 1 (41), pp. 241–259. DOI: 10.34766/fetr. v41i1.231.
Google Scholar

Walęcka-Matyja, K. (2020b) ‘Familizm – pojęcie, pomiar i znaczenie dla zdrowia psychicznego’, Psychiatria Polska, 54 (4), pp.791–806. DOI: https://doi.org/10.12740/PP/108993. DOI: https://doi.org/10.12740/PP/108993
Google Scholar

Walęcka-Matyja, K. (2020c) ‘The polish version of The Affectionate Communication Index. Preliminary report’, Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 42 (2), pp. 151–164. DOI: 10.34766/fetr. v42i2.262.
Google Scholar

Walęcka-Matyja, K. (2014) ‘O samotnym macierzyństwie i odpowiedzialności z perspektywy psychologicznej’ Fides et Ratio. Kwartalnik Naukowy. Płciowość, Seksualność, Odpowiedzialność, 4 (20), pp. 256–271.
Google Scholar

Walęcka-Matyja, K. and Janicka, I. (2021) Rodzina jako wartość, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Wojciszke, B. (2009) Psychologia miłości, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar

Woroniecka, G. (2016) ‘Empatia jako pojęcie teoretyczne. Ujęcie pragmatyczne’ W W. Pawilk (ed.), Empatia, moralność a życie społeczne. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 119–130.
Google Scholar

Katarzyna Kamila Walęcka-Matyja

katarzyna.walecka@now.uni.lodz.pl

Institution:

Instytut Psychologii, Wydział Nauk o Wychowaniu, Uniwersytet Łódzki Polen

Angaben zum Lebenslauf

Dr hab. Katarzyna Walęcka-Matyja, prof. UŁ – psycholog, wykłada w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Łódzkiego (https://orcid.org/0000-0001-8222-729X). Przedmiot zainteresowań dr hab. Katarzyny Walęckiej-Matyji stanowi problematyka psychologii społecznej i rodziny. Prowadzi badania nad zagadnieniem wartości rodzinnych, nad funkcjonowaniem członków rodzin o zróżnicowanej strukturze oraz nad aspektami bliskich relacji interpersonalnych w systemie rodzinnym. Autorka i współautorka czterech monografii naukowych pt. Rodzina jako wartość. Analiza psychologiczna wartości rodzinnych (2021), Rozwiązywanie sytuacji konfliktowych. Wybrane problemy (2019), Relacje interpersonalne dorosłych rodzeństw w aspekcie funkcjonowania psychospołecznego i krytycznych wydarzeń życiowych (2018), Struktura rodziny a zróżnicowanie zachowań społecznych i osobowości młodzieży (2009) oraz kilkudziesięciu opublikowanych artykułów w czasopismach i monografiach naukowych. Współpracuje pro publico bono z mediami i prasą popularyzując naukę.

Associate Professor, Katarzyna Walęcka-Matyja, PhD

Institute of Psychology, Department of Social Psychology and Family Study,

University of Lodz, Smugowa 10/12, 91-433 Lodz, Poland

Justyna Paulina Krawczyk

Institution:

Instytut Psychologii, Wydział Nauk o Wychowaniu, Uniwersytet Łódzki Polen

Angaben zum Lebenslauf

Justyna Krawczyk

Studentka V roku na kierunku psychologia, Instytut Psychologii, Wydział Nauk o Wychowaniu, Uniwersytet Łódzki (https://orcid.org/0000-0002-9644-9659)

5^th year student of psychology, Institute of Psychology, Faculty of Educational Sciences, University of Łódź