Generative artificial intelligence in Christian parenting education: the Polish context

Anna Zellma; Jerzy Kostorz

doi:10.25167/FF/5968

Opublikowane: 2025-12-12

Tom 15 (2025)

Generatywna sztuczna inteligencja w chrześcijańskiej pedagogizacji rodziców: kontekst polski

prof. dr hab. Anna Zellma

, prof. dr hab. Jerzy Henryk Kostorz

Family Forum

Dział: Rodzina, edukacja i sztuczna inteligencja / Family, education and artificial intelligence

https://doi.org/10.25167/FF/5968

Abstrakt

Biorąc pod uwagę dynamiczny rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnych, w tym systemów opartych na sztucznej inteligencji, celem badawczym stało się przeanalizowanie możliwości i ograniczeń zastosowania generatywnej sztucznej inteligencji w procesie wspierania rodziców w ich chrześcijańskiej misji wychowawczej. Podstawę analizy stanowił przegląd literatury przedmiotu. Uwzględniono przy tym kontekst polski, zwłaszcza galopującą sekularyzację, która w znacznym stopniu warunkuje jakość zaangażowania rodziców w integralne wychowanie potomstwa i rodzi potrzebę poszukiwania nowych sposobów dotarcia do rodziców. Zastosowana metoda krytycznej analizy literatury przedmiotu pozwoliła dowieść, że GenAI może wzbogacać warsztat pracy metodycznej osób prowadzących spotkania z udziałem rodziców, pomagać w tworzeniu aplikacji, prezentacji, materiałów edukacyjnych, ułatwiać rodzicom dostęp do wiedzy pedagogicznej i religijnej, przyczyniać się do promocji dobrych praktyk. Wnioskiem z badań jest konieczność dowartościowania wymiaru personalistycznego i zasad etycznych w pedagogizacji rodziców. GenAI nigdy nie zastąpi człowieka i bezpośrednich relacji interpersonalnych. Jej właściwe i odpowiedzialne wykorzystanie w chrześcijańskiej pedagogizacji rodziców wymaga poszanowania godności każdego człowieka i troski o integralny rozwój osoby.

Słowa kluczowe:

generatywna sztuczna inteligencja, pedagogizacja, rodzice, rodzina, wychowanie chrześcijańskie

Inne teksty tego samego autora

Pobierz pliki

PDF (English)

Zasady cytowania

Zellma, A., & Kostorz, J. (2025). Generatywna sztuczna inteligencja w chrześcijańskiej pedagogizacji rodziców: kontekst polski . Family Forum, 15, 15–30. https://doi.org/10.25167/FF/5968

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bender, E. M. and Friedman, B. (2018) ‘Data Statements for Natural Language Processing: Toward Mitigating System Bias and Enabling Better Science’, Transactions of the Association for Computational Linguistics, 6, pp. 587–604 DOI: https://doi.org/10.1162/tacl_a_00041
Google Scholar

Błasiak, A. (2019) ‘Kultura pedagogiczna rodziców jako wewnątrzrodzinny determinant jakości procesu wychowania najmłodszego pokolenia’ [Parental Pedagogical Culture as an Intra-Family Determinant of the Quality of the Upbringing Process of the Youngest Generation], Studia Paedagogica Ignatiana [Ignatian Pedagogical Studies], 22(2), pp. 83–101. DOI 10.12775/SPI.2019.2.004. DOI: https://doi.org/10.12775/SPI.2019.2.004
Google Scholar

CBOS (2022a) ‘Komunikat z badań „Polski pejzaż religijny z dalekiego planu”’ [Research report “Polish religious landscape from a distance”], No. 89/2022, Warszawa: Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej. Available at: https://www.cbos.pl/PL/publikacje/raporty_tekst.php?id=6467 (Accessed: 28 May 2025).
Google Scholar

CBOS (2022b) ‘Komunikat z badań „Polacy o wychowaniu dzieci”’ [Research report “Poles on child upbringing”], No. 125/2022, Warszawa: Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej. Available at: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2022/K_125_22.PDF (Accessed: 28 May 2025).
Google Scholar

CBOS (2025) ‘Komunikat z badań „Deklarowane wartości i cele życiowe młodych Polaków”’ [Research report “Declared values and life goals of young Poles”], No. 54/2025, Warszawa: Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej. Available at: https://www.cbos.pl/PL/publikacje/raporty_tekst.php?id=7033 (Accessed: 25 July 2025).
Google Scholar

Czupryński, W. (2019) ‘Wychowanie w rodzinie w zderzeniu z ideologią gender’ [Upbringing in the family versus gender ideology], Studia Ełckie, 21(4), pp. 455–469.
Google Scholar

Dykasteria Nauki Wiary Dykasteria ds. Kultury i Edukacji [Dicastery for the Doctrine of the Faith. Dicastery for Culture and Education] (2025) ‘Antiqua Nova. Nota na temat relacji pomiędzy sztuczną inteligencją a inteligencją ludzką’ [Note on the relationship between artificial intelligence and human intelligence] (14 January 2025). Available at: https://www.ekai.pl/wp-content/uploads/2025/04/PL_Nota-Antiqua-et-nova.pdf (Accessed: 14 June 2025).
Google Scholar

Francis (2016) Posynodalna adhortacja apostolska „Amoris laetitia” Ojca Świętego Franciszka [Post-synodal apostolic exhortation “Amoris Laetitia” by Pope Francis]. Available at: https://www.vatican.va/content/francesco/pl/apost_exhortations/documents/papa-francesco_esortazione-ap_20160319_amoris-laetitia.html (Accessed: 28 May 2025).
Google Scholar

Francis (2020) Encyklika Fratelli tutti: O braterstwie i przyjaźni społecznej (Encyclical letter Fratelli tutti: On fraternity and social friendship). Available at: https://www.vatican.va/content/francesco/pl/encyclicals/documents/papa-francesco_20201003_enciclica-fratelli-tutti.html (Accessed: 28 May 2025).
Google Scholar

Francis (2024a) ‘Sztuczna inteligencja i pokój. Orędzie na 57. Światowy Dzień Pokoju’ [Artificial intelligence and peace. Message for the 57th World Day of Peace]. Available at: https://www.vatican.va/content/francesco/pl/messages/peace/documents/20231208-messaggio-57giornatamondiale-pace2024.html (Accessed: 28 May 2025).
Google Scholar

Francis (2024b) ‘Sztuczna inteligencja a mądrość serca. Orędzie na Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu’ [Artificial intelligence and wisdom of the heart. Message for World Communications Day]. Available at: https://www.vaticannews.va/pl/papiez/news/2024-01/papiez-o-sztucznej-inteligencji-w-mediach-zachowac-madrosc-serc.html (Accessed: 28 May 2025).
Google Scholar

Frączek, Z. (2013) ‘Kultura pedagogiczna rodziców w perspektywie analiz teoretycznych i w badaniach empirycznych’ [Parental pedagogical culture in theoretical analyses and empirical research], Pedagogika Rodziny, 3(1), 187–199.
Google Scholar

Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC (ISKK) [Institute for Statistics of the Catholic Church SAC] (2021) ‘Annuarium Statisticum Ecclesiae in Polonia’. Warszawa. Available at: https://www.iskk.pl/images/stories/Instytut/dokumenty/ISKK_Annuarium_dane_za_2021_www.pdf (Accessed: 28 May 2025).
Google Scholar

Jan Paweł II (1981) Adhortacja apostolska „Familiaris consortio” o zadaniach rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym [Apostolic Exhortation Familiaris consortio on the Tasks of the Christian Family in the Modern World]. Available at: http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/en/apost_exhortations/documents/hf_jp-ii_exh_19811122_familiaris-consortio.html (Accessed: 27 May 2025).
Google Scholar

Jarocki, M. (2024) ‘Generatywna sztuczna inteligencja w edukacji akademickiej – przegląd zastosowań i wyzwań’ [Generative artificial intelligence in academic education – overview of applications and challenges], AUPC Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia [ AUPC Studies Related to Library Science], 22, 561–571. https://doi.org/10.24917/20811861.22.32. (Accessed: 28 May 2025). DOI: https://doi.org/10.24917/20811861.22.32
Google Scholar

Jasielska, A. and Maksymiuk, R. A. (2018) ‘Konsumenckie e-rodzicielstwo, czyli konsumencka aktywność e-rodziców w Internecie’ [Consumer e-parenting: consumer activity of e-parents on the Internet], Marketing i Rynek, 6, 19–21.
Google Scholar

Kalota, F. (2024) ‘A primer on generative artificial intelligence’, Education Sciences, 14(2), 1–15. https://doi.org/10.3390/educsci14020172. (Accessed: 28 May 2025). DOI: https://doi.org/10.3390/educsci14020172
Google Scholar

Katechizm Kościoła Katolickiego [Catechism of the Catholic Church] (2002) Poznań: Pallottinum.
Google Scholar

Krasiejko, I. and Wasilewska-Ostrowska, K. (2021) ‘Wzmacnianie kompetencji opiekuńczo-wychowawczych rodziców wyzwaniem dla asystentów rodziny’ [Strengthening parents’ care and educational competencies as a challenge for family assistants], Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, [Care and Educational Problems] 597(2), 55–67. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.7829. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.7829
Google Scholar

Kuruliszwili, S. (2024) ‘Technologie generatywnej sztucznej inteligencji – nowe perspektywy i nowe wyzwania edukacyjne’ [Generative AI technologies – new perspectives and new educational challenges], Forum Pedagogiczne [Pedagogical Forum], 14(2.1), 123–135. https://doi.org/10.21697/fp.2024.2.1.10. (Accessed: 28 May 2025). DOI: https://doi.org/10.21697/fp.2024.2.1.10
Google Scholar

Lampart, M. (2023) ‘Rozwiązania generatywnej sztucznej inteligencji – zagrożenia i aspekty prawne’ [Generative Artificial Intelligence Solutions – Threats and Legal Aspects]. Warszawa: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Available at: https://www.parp.gov.pl/storage/publications/pdf/Rozwiazania-generatywnej-sztucznej-inteligencji.pdf (Accessed: 28 May 2025).
Google Scholar

Leon XIV (2025a) ‘Sztuczna inteligencja wymaga etycznych zasad’ [Artificial intelligence requires ethical principles]. Available at: https://businessinsider.com.pl/technologie/nowe-technologie/papiez-leon-xiv-sztuczna-inteligencja-wymaga-etycznych-zasad/ecbnx06 (Accessed: 2 July 2025).
Google Scholar

Leon XIV (2025b) ‘Mądrość to więcej niż dostęp do danych. Przesłanie na II Rzymską Konferencję o AI’ [Wisdom is more than access to data. Message for the 2nd Roman Conference on AI]. Available at: https://www.vaticannews.va/pl/papiez/news/2025-06/papiez-o-ai-madrosc-to-wiecej-niz-dostep-do-danych.html (Accessed: 2 July 2025).
Google Scholar

Mariański, J. (2021) Scenariusze przemian religijności i Kościoła katolickiego w społeczeństwie polskim. Studium diagnostyczno-prognostyczne [Scenarios of changes in religiosity and the Catholic Church in Polish society: A diagnostic-prognostic study]. Lublin: Wyższa Szkoła Nauk Społecznych.
Google Scholar

Mąkosa, P. and Adamczyk, T. (2024) ‘Przemiany religijności w społeczeństwie polskim’ [Transformations of Religiosity in Polish Society], Verbum Vitae, 42(1), pp. 1–15.
Google Scholar

Available at: https://doi.org/10.31743/vv.17095 (Accessed: 28 May 2025). DOI: https://doi.org/10.31743/vv.17095
Google Scholar

Mazurkiewicz, G. (2020) Rodzicie jako pierwsi wychowawcy. Wyzwania współczesności [Parents as first educators. Contemporary challenges]. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Google Scholar

Musiał, E. (2016) ‘Pedagogizacja rodziców dzieci w wieku przedszkolnym jako przestrzeń profesjonalnej działalności nauczycieli’ [Parental pedagogization of preschool children as a space of professional teachers’ activity], Konteksty Pedagogiczne [Pedagogical Contexts], 7(2), 173–182.
Google Scholar

Musiol, M. (2024) Generative AI: Navigating the course to the artificial general intelligence future. John Wiley & Sons.
Google Scholar

NASK (2023) Nastolatki 3.0. Raport z Ogólnopolskiego Badania Uczniów i Rodziców 2023 [Teenagers 3.0. Report from the National Study of Students and Parents]. Available at: https://www.nask.pl/pl/raporty/raporty/5315,Raport-quotNastolatki-30quot.html (Accessed: 14 June 2025).
Google Scholar

Nowak, M. (1998) ‘Funkcja wychowawcza matki i ojca według pedagogii personalistyczno-chrześcijańskiej’ [The educational function of mother and father according to personalist-Christian pedagogy], Roczniki Nauk Społecznych [Annals of Social Sciences], 26(2), 107–140.
Google Scholar

Nowak, M. (2001) ‘Wychowanie do wartościowania w kontekście pluralizmu’ [Education for valuing in the context of pluralism], Roczniki Nauk Społecznych [Annals of Social Sciences], 28(2), 5–27.
Google Scholar

Oberg, D. (2023) ‘Souls and selves: Querying an AI self with a view to human selves and consciousness’, Religions, 14(75), 1–16. https://doi.org/10.3390/rel14010075. DOI: https://doi.org/10.3390/rel14010075
Google Scholar

Osewska, E. (2014) ‘Wspólnota rodzinna w służbie wychowania’ [Family community in the service of upbringing], Family Forum, (4), 125–139.
Google Scholar

Papieska Rada ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji [Pontifical Council for the Promotion of the New Evangelization] (2020) Dyrektorium o katechizacji [Directory for Catechesis]. Kielce: Jedność.
Google Scholar

Perifanou, M. and Economides, A. A. (2025) ‘Collaborative uses of GenAI tools in project-based learning’, Education Sciences, 15(3), 1–23. https://doi.org/10.3390/educsci15030354. (Accessed: 1 August 2025). DOI: https://doi.org/10.3390/educsci15030354
Google Scholar

Poręba, P. (1969) ‘Pedagogizacja rodziców’ [Parental pedagogization], Studia Warmińskie [Studies of Warmia], 6, 423–487.
Google Scholar

Przygoda, W. (2024) ‘Sztuczna inteligencja a duszpasterstwo. Obietnice – zagrożenia – wyzwania’ [Artificial intelligence and pastoral care: promises – threats – challenges], Społeczeństwo [Society], 34(1), 51–65. https://doi.org/10.58324/s.378. (Accessed: 1 August 2025). DOI: https://doi.org/10.58324/s.378
Google Scholar

Ryś, M. (2017) Psychologia relacji małżeńskich i rodzinnych [Psychology of marital and family relationships]. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Skreczko, A. (2004) ‘Rola Kościoła w kształtowaniu kultury pedagogicznej rodziców’ [The role of the Church in shaping parental pedagogical culture], Rocznik Teologii Katolickiej [Annals of Catholic Theolog], 3, 35–49. DOI: https://doi.org/10.15290/rtk.2004.03.03
Google Scholar

Skreczko, A. (2020) Pedagogizacja rodziców wyrazem troski o dobro dziecka [Parental pedagogization as an expression of care for the child’s good], Studia nad Rodziną [Family Studies], 24(1–2(55–56)), 99–113. DOI: https://doi.org/10.21697/snr.2020.55-56.1-2.7
Google Scholar

Strannegård, L. (2023) ‘Generatywna sztuczna inteligencja – zagrożenie czy szansa dla uczelni wyższych?’ [Generative AI – threat or opportunity for universities?], Krytyka Prawa [Critique of Law], 15(2), 15–18. https://doi.org/10.31261/kp.12435. (Accessed: 1 August 2025). DOI: https://doi.org/10.7206/kp.2080-1084.590
Google Scholar

Terry, K. (2023) Generative AI: Navigating the Revolution in Artificial Intelligence. TechBooks Publishing.
Google Scholar

Tokarska, U. (2006) ‘Stan i ukierunkowania kultury pedagogicznej współczesnych rodziców w świetle badań’ (The State and Directions of the Pedagogical Culture of Contemporary Parents in the Light of Research), Roczniki Nauk Społecznych [Annals of Social Sciences], 34(2), 123–137.
Google Scholar

Wojcieszak, A. (2020) ‘Pedagogizacja rodziców – współczesne wyzwania’ (Parental Pedagogization – Contemporary Challenges), Studia Edukacyjne [Educational Studies], 58, 39–51.
Google Scholar

Zalewska-Bochenko, A. (2024) ‘Sztuczna inteligencja w procesie edukacji’ (Artificial Intelligence in the Educational Process), Optimum. Economic Studies, 116(2), 194–210. DOI: https://doi.org/10.15290/oes.2024.02.116.10
Google Scholar

Zawadzka, A. (2015) ‘Rodzina i szkoła – wspólne zadanie wychowawcze’ (Family and School – A Joint Educational Task), Kultura i Wychowanie (Culture and Education), 9(1), 45–58.
Google Scholar

Zellma, A. (2016) [Nie] wymierna rola rodziców w stymulowaniu aktywności poznawczej dziecka [The [In]Measurable Role of Parents in Stimulating the Child’s Cognitive Activity], Teologia Praktyczna (Practical Theology), (17), 133–145. DOI: https://doi.org/10.14746/tp.2016.17.09
Google Scholar

Zellma, A. and Czupryński, W. (2020) ‘Cultural model of marriage and family, as shown in selected Polish TV series – a pastoral challenge for the Catholic Church’, Nova prisutnost: časopis za intelektualna i duhovna pitanja, 18(2), 311–322. https://doi.org/10.31192/np.18.2.6 (Accessed: 1 May 2025). DOI: https://doi.org/10.31192/np.18.2.6
Google Scholar

Zellma, A., et al. (2022) ‘Religiousness of young people in Poland as a challenge to Catholic education: Analyses based on a survey’, Religions, 13(12), 1–10. https://doi.org/10.3390/rel131211142. (Accessed: 1 May 2025). DOI: https://doi.org/10.3390/rel13121142
Google Scholar

prof. dr hab. Anna Zellma

anna.zellma@uwm.edu.pl
https://orcid.org/0000-0002-3612-3454

Afiliacja:

Uniwersytet Warmińsko - Mazurski w Olsztynie, Wydział Teologii Polska

Biogram

Anna Zellma, https://orcid.org/0000-0002-3612-3454, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, professor of theological sciences. Research areas: youth catechesis, religious education didactics, professional development of religious education teachers, pedagogical inspirations in the work of police officers, selected issues in integral catechesis, family pedagogy, leisure time pedagogy, didactics of family life education, regional education in religious education, pedeutology. Most important monographs: Multilateral activation of youth in school religious education: a study in the light of the ‘2001 Catholic Religious Education Programme’, Olsztyn 2006; Professional development of religious education teachers, Olsztyn 2013; A police force closer to the people: pedagogical inspirations in the service of officers [co-author E. Wiszowaty], Szczytno 2017; The Ecumenical Pedagogy of Pope Francis. Towards a New Understanding of Martin Luther and His Legacy, [co-authored with Z. Glaeser], Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht Verlage, 2021. Email address: anna.zellma@uwm.edu.pl

prof. dr hab. Jerzy Henryk Kostorz

Afiliacja:

Uniwersytet Opolski Polska

Biogram

Jerzy Kostorz, https://orcid.org/0000-0003-4817-2816, University of Opole, professor of theological sciences. Research areas: the principle of fidelity to God and man in integral catechesis, ecumenism in catechesis, evangelical, catechetical and pedagogical aspects of sport, selected issues in integral catechesis. Most important monographs: Religious education at the dawn of the third millennium [co-authored with R. Chałupniak], The Ecumenical Dimension of Post-Conciliar Catechesis in Poland, Opole 2007, The Role of Role Models in Education and Catechesis in the Light of the Project ‘Olympics of Knowledge and Values in Sport’, Kielce 2023. Email address: jkostorz@uni.opole.pl