Czy dzieci są zdolne do ponoszenia odpowiedzialności karnej?

Ágnes Balogh

Abstrakt

Opracowanie podejmuje kwestię dolnej granicy wieku odpowiedzialności za dopuszczenie się czynu zabronionego przez nieletnich (MACR). Młodsze dziecko nie odpowiada karnie, co oznacza, że dzieci są nietykalne w materii postępowania karnego – nie mogą być formalnie oskarżone przez władze za wykroczenie ani też nie mogą podlegać żadnym postępowaniom, ani środkom karnym. Liczne międzynarodowe traktaty i porozumienia ustalają standardy dotyczące sposobów postępowania z dziećmi będącymi w konflikcie z prawem. Na cały świecie różnie kształtuje się dolna granica wieku nieletnich, gdy chodzi o dopuszczalność ich odpowiedzialności karnej: poczynając od bardzo niskiego wieku 7 lub 8 lat po wysoki 14 czy 16 lat.
Na Węgrzech 1 lipca 2013 r. wszedł w życie nowy kodeks karny, zgodnie z którym został obniżony wiek odpowiedzialności karnej MACR z 14 do 12 lat. Według uzasadnienia ustawy głównym powodem obniżenia wieku stał się fakt, że rozwój biologiczny dzieci jest obecnie przyspieszony: osiągają one dojrzałość wcześniej niż kiedyś. Po drugie, dzieci są narażone na większe wpływy społeczne, związane z rozwojem technologii informacyjnej. Uzasadnienie stwierdza, że wśród dzieci w wieku pomiędzy 12 i 14 lat przemoc staje się narzędziem egzekwowania interesów. Artykuł krytycznie analizuje oba argumenty w perspektywie statystyki przestępstw oraz wiedzy psychologicznej.