Obcy w Starym Testamencie
Abstrakt
Stary Testament świadczy o tym, że Izrael żył wśród obcych. Tak było nie tylko w czasach przedkrólewskich (Abraham, Mojżesz), ale także po wygnaniu (Ezdrasz, Nehemiasz). Stosunek do innych ludów był zdeterminowany przez współistnienie i wspólnotę, tak jak wymagała tego dana sytuacja. Wchodziły one w sferę oceny teologicznej, gdy wpływały na wiarę Izraela w jego Boga Jahwe. Inny jest stosunek do pojedynczego przybysza, który jest pierwszą i konkretną troską Izraelity, a inny do obcych ludów.
Słowa kluczowe
Księga Rodzaju; Abraham; Sara; obcy; Era Patriarchalna; Era Wyjścia; Era niewoli babilońskiej i odrodzenie
Bibliografia
Bednarz M., Ziemia umiłowana przez Boga. Geografia Ziemi Świętej, Tarnów 1999.
Busink T.A., Der Tempel von Jerusalem, t. 1, Leiden 1970.
Brueggemann W., Theology of the Old Testament, Minneapolis 1997.
Cohen S.J., Crossing the Boundary and Becoming a Jew, „Harvard Theological Review” 82 (1989), s. 13–33.
Emerton J.A., Some False Clues in the Study of Genesis XIV, „Vetus Testamentum” 21 (1971) 1, s. 24–47.
Fischer I., Tora für Israel – Tora für die Volker, Stuttgart 1995.
Frevel C., Das Buch Rut, Stuttgart 1992.
Fritz V., Das Geschichtsverständnis der Priesterschrift, w: N. Lohflnk (red.), Studien zur Literatur und Geschichte des alten Israel, Stuttgart 1997.
Goldingay J., Old Testament Theology, t. 1: Israel’s Gospel, Downers Grove 2003.
Gruber M., The Source of the Biblical Sabbath, „Journal of the Ancient Near Eastern Society of Columbia University” 1–2 (1969), s. 14–20.
Hieke T., Die Bücher Esra und Nehemia, Stuttgart 2005.
Niehr H., Religionen in Israels Umwelt, Würzburg 1998.
Jasiński A.S., Cztery istoty żyjące (Ez 1,4-14), „Scriptura Sacra” 7 (2003), s. 29–30.
Jasińskl A.S., Jerozolima. Płomień miłości Jahwe, Kraków 1999.
Joschko W., Tło kulturowe i literackie nowotestamentalnego określenia prosopon, w: A.S. Jasiński (red.), Szukajcie zawsze oblicza Jahwe. Personalistyczne perspektywy orędzia biblijnego, Opole 1999, s. 27–52.
Kirkpatrick P.G., Journal for the Study of the Old Testament Supplement: The Old Testament and Folklore Study, Sheffield 1988, s. 113–114.
Konzelmann G., Aufbruch der Hebräer, München 1976.
Lemańskl J., Pięcioksiąg dzisiaj, Kielce 2002.
Lemche N.O., Die Vorgeschichte Israels, Stuttgart 1996.
Lohfink N., Deuteronomium und Pentateuch. Zum Stand der Forschung, w: N. Lohfink (red.)Studien zum Deuteronomium und zur deuteronomistischen Literatur II, Stuttgart 1995.
Maier J., Il Giudaismo dei Secondo Tempio, Brescia 1991.
Małecki Z., Monoteizm w księdze Deuteroizajasza, Kraków 1998.
McCarter P.K., Okres patriarchów. Abraham, Izaak i Jakub, w: Starożytny Izrael. Od czasów Abrahama do zburzenia Jerozolimy przez Rzymian, red. pol. W. Chrostowski, Warszawa 1994.
McKenzie J.L., A Theology of the Old Testament, New York 1974.
Miller R., Water Use in Syria and Palestine from the Neolithic to the Bronze Age, „World Archaeology” 11 (1980) s. 331–341.
Niesiołowski-Spano Ł., Mityczne początki miejsc świętych w Starym Testamencie, Warszawa 2003.
Noth M., Mari und lsrael: Eine Personennamestudie, w: G. Ebeung (red.) Geschichte und Altes Testament, Tübingen 1953.
Peter M., Dzieje Izraela, Poznań 1996.
Purvis J.D., The Samaritan Pentateuch and the Origin of the Samaritan, Cambridge 1968.
Rad von G., Teologia Starego Testamentu, Warszawa 1986.
Richards L.O., Expository Dictionary of Bible Words, Michigan 1985.
Romaniuk K., Soteriologia św. Pawła, Warszawa 1983.
Schreiner J., Teologia Starego Testamentu, Warszawa 1999.
Soggin J.A., Storia d’Israele, Brescia 1984.
Stern E., Archaeology of the Land of the Bible, t. 2, New York 2001.
Synowiec J.S., Patriarchowie Izraela i ich religia, Kraków 1995.
Witaszek G., Amos. Prorok sprawiedliwości społecznej, Lublin 1996.
