Między patriarchatem a autokefalią
Jarosław Moskałyk
Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział TeologicznyAbstrakt
Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego przeżywa obecnie największy kryzys od początku swojej ponad 30-letniej działalności na Ukrainie. Jest to niewątpliwie wynik rozpętanej przez Federację Rosyjską wojny w lutym 2022 roku, ale także głębokich więzi łączących tę organizację religijną z ośrodkiem władzy duchowej w Moskwie. Oba te czynniki powodują jego ogromną destabilizację wewnętrzną i obniżenie autorytetu moralnego w społeczeństwie. Dodatkowo na utratę wiarygodności przez wskazany podmiot istotny wpływ ma podział w strukturach hierarchicznej władzy oraz stosowanie półśrodków w zakresie własnej autonomii. Brak jasnego i spójnego stanowiska w sprawie postawy zwierzchnika Patriarchatu Moskiewskiego Cyryla i tej Cerkwi wobec rosyjskiej agresji na Ukrainę odbija się wciąż negatywnym echem. Cała ta sytuacja ma niezwykle negatywny wpływ na bieżącą działalność podporządkowanego Moskwie ukraińskiego prawosławia i prowadzi do jego nieuchronnego podziału. Problem relacyjności wewnątrz tejże wspólnoty oraz perspektywa autonomii w ramach tradycji kijowskiej będzie przedmiotem poniższej analizy i konkluzji.
Słowa kluczowe:
Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego, patriarcha Cyryl, autokefalia, patriarchat, sobórBibliografia
Jędraszczyk Katarzyna. 2018. „Cerkiew prawosławna na Ukrainie i w Rosji po 2013 r. wobec wyzwań politycznych, konfliktu rosyjsko-ukraińskiego oraz pytań o granice suwerenności”. Przegląd Zachodni 1: 191–209.
Google Scholar
Kałużny Tadeusz. 2020. „Ukraińska autokefalia rok po ustanowieniu: reakcje i dylematy świata prawosławnego”. Studia Oecumenica 20: 197–213.
DOI: https://doi.org/10.25167/so.2015
Google Scholar
Kita Marek. 2015. „Rosyjski «prawosławny modernizm» i ekumeniczna ortodoksja. Refleksja teologiczno-fundamentalna”. Kultura i Wartości 14: 129–144.
DOI: https://doi.org/10.17951/kw.2015.14.129
Google Scholar
Kozyrska Antonina. 2016. „Ukraińska Cerkiew Prawosławna wobec Euromajdanu 2013–2014”. Atheneum. Polskie Studia Politologiczne 50: 46–63.
DOI: https://doi.org/10.15804/athena.2016.50.03
Google Scholar
Łabuszewska Anna. Własne krzyżmo Kijowa. UCP PM bliżej autokefalii (28.11.2022). https://www.tygodnikpowszechny.pl/2022/11/28/wlasne-krzyzmo-kijowa-ucp-pm-blizej-autokefalii/.
Google Scholar
Melnyk Marek. Wojna patriarchy Cyryla-analiza (14.01.2023). http://idziemy.pl/kosciol/prof-m-melnyk-wojna-patriarchy-cyryla-analiza.
Google Scholar
Moskałyk Jarosław. 2020. Kilka aktualnych uwag o Tomosie. W Ecclesia res multorum colorum. Opuscula Felici Lenort ostogenario dedicate. Red. Paweł Wygralak, 97–108. Poznań: WT UAM.
Google Scholar
Moskałyk Jarosław. 2021. Zarys kijowskiej myśli teologicznej (od chrztu do unii). Poznań: WT UAM.
Google Scholar
Rarot Halina. 2011. „Problem rosyjskiej filozofii religijnej”. Przegląd Religioznawczy. Nowa Seria 20, 1 (77): 109–126.
Google Scholar
Rogoża Jadwiga. Ucieczka do przodu: Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego wobec wojny (6.06.2022). https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2022-06-06/ucieczka-do-przodu-ukrainski-kosciol-prawoslawny-patriarchatu.
Google Scholar
Sereda Wołodymyr. 1995. „W poszukiwaniu pojednania”. Biuletyn Ukraiński 7/8 (19/20): 13–15.
Google Scholar
Wawrzonek Michał. 2015. „Prawosławie jako element kultury politycznej na współczesnej Ukrainie”. Studia Politologica Ucraino-Polona 5: 208–219.
Google Scholar
Blys’ko 500 chramiw w Ukraini zrunuwały ta znyszczyły rosyjski okupanty (27.12.2023). https://armyinform.com.ua/2023/10/27/blyzko-500-hramiv-v-ukrayini-zrujnuvaly-ta-poshkodyly-rosijski-okupanty/.
Google Scholar
Metropolita Hilarion. Jedność między Cerkwią rosyjską a ukraińską została zachowana (7.07.2024). https://www.gosc.pl/doc/7583146.Metropolita-Hilarion-Jednosc-miedzy-Cerkwia-rosyjska-a.
Google Scholar
Patriarchikos kai synodikos tomos choregeseos autokephalou ekklesiastikou kathestosos eis en oukrainiai orthodoxon ekklesian? (30.12.2022). https://www.patriarchate.org/announcements/-/asset_publisher/MF6geT6kmaDE/content/patriarchikos-kai-synodikos-tomos-choregeseos-autokephalou-ekklesiastikou-kathestotos-eis-ten-en-oukraniai-orthodoxon ekklesian?_101_INSTANCE_MF6geT6kmaDE_languageId=el_GR.
Google Scholar
Perelik hromad szczo zminyły cerkownu jurysdykciju z UCP MP na PCU (27.12.2023). https://uk.wikipedia.org/wiki/.
Google Scholar
Pidczas wijny zahynuły 14 klirikiw UCP PM i 20 było ranenych (29.12.2023). https://risu.ua/pid-chas-vijni-zaginuli-14-klirikiv-upc-mp_n145039.
Google Scholar
Pod naporem „ruskiego miru”. Ukraińska Cerkiew Prawosławna patriarchatu moskiewskiego w obliczu zagrożenia rozłamem (8.07.2024). https://ies.lublin.pl/komentarze/pod-naporem-ruskiego-miru-ukrainska-cerkiew-prawoslawnapatriarchatumoskiewskiego-w-obliczu-zagrozenia-rozlamem/.
Google Scholar
Postanowa soboru Ukrainskoji Prawosławnoji Cerkwy wid 27 trawnia 2022 roku (30.12.2022). https://news.church.ua/2022/05/27/postanova-soboru-ukrajinskoji-pravoslavnoji-cerkvi-vid-27-travnya-2022-roku/.
Google Scholar
Prosymo pozbawyty patriarcha Kyryła prestołu czerez jeres’ i rasyzm (2.01.2023). https://zaxid.net/procimo_pozbaviti_patriarha_kirila_prestolu_cherez_yeres_i_rasizm_n1547004.
Google Scholar
U 2022 roci zahynuły 7 swiaszczennosłużyteliw UCP MP a 12 otrymały poranennija i dwa znykły bezwisti (25.12.2022). https://risu.ua/u-2022-roci-zaginuli-7-svyashchennosluzhiteliv-upc-mp-12-otrimali-poranennya-dva-znikli-bezvisti_n135157.
Google Scholar
Ukraińska Cerkiew odłączyła się od rosyjskiej (27.05.2022). https://www.wprost.pl/swiat/10733977/ukrainska-cerkiew-odlaczyla-sie-od-rosyjskiej.html.
Google Scholar
Wojna na Ukrainie a konflikt Cerkwi prawosławnych. Terlikowski: oderwanie Kijowa od Moskwy to duży cios (27.12.2022). https://polskieradio24.pl/130/5563/artykul/2963757,wojna-na-ukrainie-a-konflikt-cerkwi-prawoslawnych-terlikowski-oderwanie-kijowa-od-moskwy-to-duzy-cios.
Google Scholar
Za kordonom dijut’ 84 hromady UCP PM (27.12.2023). https://risu.ua/za-kordonom-diyut-84-gromadi-upc-mp_n145043.
Google Scholar
Zełeński po ostrzale Ławry Świętogorskiej wezwał do usunięcia Rosji z UNESCO (31.12.2022). https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/swiat/artykuly/8435651,zelenski-po-ostrzale-lawry-swietogorskiej-wezwal-do-usuniecia-rosji-z-unesco.html.
Google Scholar
Zełeński: Rosija ubyła piw sotni ukrainskich swiasczennykiw. LB.ua, 17.12.2024. https://lb.ua/society/2024/12/11/649705_zelenskiy_rosiya_ubila_piv_sotni.html.
Google Scholar
Zełeński: Rosija ubyła piw sotni ukrainskich swiasczennykiw. LB.ua, 17.12.2024. https://lb.ua/society/2024/12/11/649705_zelenskiy_rosiya_ubila_piv_sotni.html.
Google Scholar
Znyszczeni wijnoju chramy w Ukraini (27.12.23). https://www.google.com/search?client=firefox-b.
Google Scholar
Autorzy
Jarosław MoskałykStatystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Studia Oecumenica
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2022 Studia Oecumenica
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0
Licencja oraz prawa autorskie autorzy przekazują wydawcy, którym jest Redakcji Wydawnictw WT UO.
Inne teksty tego samego autora
- Jarosław Moskałyk, Autokefalia prawosławia ukraińskiego wbrew prawosławiu rosyjskiemu , Studia Oecumenica: Tom 19 (2019)
- Jarosław Moskałyk, Wschodnie katolickie utożsamienie obrządkowe , Studia Oecumenica: Tom 20 (2020)
- Jarosław Moskałyk, Benedykt XVI i jego dialog z prawosławiem rosyjskim , Studia Oecumenica: Tom 18 (2018)
- Jarosław Moskałyk, Wpływ idei protestanckiej na myśl prawosławną w wyniku unii brzeskiej w 1596 roku , Studia Oecumenica: Tom 17 (2017)
- Jarosław Moskałyk, Mały krok do połączenia i nieznana droga ku zjednoczeniu , Studia Oecumenica: Tom 16 (2016)
- Jarosław Moskałyk, IDEA PARTYKULARYZMU EKLEZJALNEGO W OPARCIU O DEKRET O KOŚCIOŁACH WSCHODNICH KATOLICKICH , Studia Oecumenica: Tom 14 (2014)
- Jarosław Moskałyk, Patriarcha Bartłomiej z wizytą pojednania na Ukrainie , Studia Oecumenica: Tom 21 (2021)
- Jarosław Moskałyk, Aktualne oznaki atomizacji dialogu katolicko-prawosławnego , Studia Oecumenica: Tom 22 (2022)
