The sense of coherence and parental resilience and the involvement of parents of children with special developmental needs in early reading initiations : Empirical guidelines for designing activities supporting home literacy environments

Kamil Kuracki

doi:10.25167/FF/5064

Published: 2024-01-27

Vol. 13 (2023)

The sense of coherence and parental resilience and the involvement of parents of children with special developmental needs in early reading initiations

Kamil Kuracki

Family Forum

Section: Wsparcie Rodziny / Family Support

https://doi.org/10.25167/FF/5064

Empirical guidelines for designing activities supporting home literacy environments

Abstract

Background: Despite many empirical findings on the socioeconomic predictors of parental involvement in early reading initiations, there is still a lack of clear data on the psychological factors determining parental involvement in the development of children's language and reading skills.

Objectives: The research was aimed at recognizing the level of the sense of coherence and its components presented by the parents of children with special developmental needs, psychological resilience and its components such as knowledge of the child's characteristics, perceived social support and positive perception of parenthood, as well as declared involvement in early reading initiations, recognition of relationships between the variables examined and predictors of involvement of parents of children with special developmental needs in undertaking joint reading initiations with children in early and middle childhood.

Methodology: In the decryption-analytical research, the diagnostic survey method was used with the use of tools such as the Sense of Coherence Scale (SOC 29), the Parenting Resilience Elements Questionnaire (PREQ) and the Family Literacy Activities Inventory (FLAI). The study was conducted in a group of parents of children with special developmental needs (N=198) attending pre-school facilities and departments as well as early development support centers in the Mazowieckie and Dolnośląskie voivodeships.

Results: The obtained data indicate significant relationships between the sense of coherence and parental resilience and the involvement of parents in early reading initiations, and the mediating function of the positive perception of parenthood in the relation between the sense of coherence of parents and their involvement in early reading initiations.

Keywords:

home literacy environments, parents, special developmental needs, sense of coherence, parental resilience

Download files

PDF

Citation rules

Kuracki, K. (2024). The sense of coherence and parental resilience and the involvement of parents of children with special developmental needs in early reading initiations : Empirical guidelines for designing activities supporting home literacy environments. Family Forum, 13, 307–323. https://doi.org/10.25167/FF/5064

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

References

Antonovsky, A. (2005), Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować, Warszawa, Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Google Scholar

Clark E. V. (2003). First language acquisition. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar

Dąbrowska, A. (2007), 'Poczucie koherencji u rodziców dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym', Psychiatria Polska, tom XLI,2, s. 189-201.
Google Scholar

Dickinson, D. K., Tabors, P. O. (red.). (2001). Beginning literacy with language: Young children learning at home and school. Baltimore: Brookes.
Google Scholar

González, N., Moll, L., Amanti, C. (2005). Funds of knowledge: Theorizing practices in households, communities and classrooms. Mahwah, NJ: Erlbaum.
Google Scholar

Hart, B., Risley, T. R. (1995). Meaningful differences in the everyday experience of young American children. Baltimore: Brookes.
Google Scholar

Hoover-Dempsey, K. V., Sandler, H. M. (1995). 'Parental involvement in children’s education: why does it make a difference?', Teachers College Record, nr 97 (2), s. 310–331. DOI: https://doi.org/10.1177/016146819509700202
Google Scholar

Hoover-Dempsey, K. V., Whitaker, M. C., Ice, C. L. (2010). 'Motivation and commitment to family-school parnerships'. W: S. L. Christenson, A. L. Reschly (ed.) Handbook of school-family parnerships., New York: Routledge.
Google Scholar

Koniarek, J., Dudek, B., Makowska, Z. (1993), 'Kwestionariusz Orientacji Życiowej. Adaptacja The Sense of Coherence Questionnaire (SOC) A. Antonovsky’ego', Przegląd Psychologiczny, t. 36, nr 4, s. 491–502.
Google Scholar

Kuracki, K. (2019), 'Satysfakcja z otrzymywanego przez rodziców dzieci z niepełnosprawnością wsparcia a zróżnicowanie zachowań rodzicielskich względem dziecka', Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej, nr 26, s.191-215,DOI-10.14746/ikps.2019.26.09
Google Scholar

Kuracki, K. (2022). 'Rodzice w procesie rozwijania umiejętności językowych i czytelniczych młodszych dzieci ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi - stan badań i perspektywy badawcze'. Forum pedagogiczne, nr 12 (1), s. 534-545. DOI: https://doi.org/10.21697/fp.2022.1.11
Google Scholar

Kuracki, K, Dłużniewska A. (2023), 'Parent-child relationships in the context of early reading initiations', Forum Pedagogiczne, nr 1, s. DOI: https://doi.org/10.21697/fp.2023.1.22
Google Scholar

Oelofsen, N., Richardson, P. (2006). 'Sense of coherence and parenting stress in mothers and fathers of preschool children with developmental disability'. Journal of Intellectual and Developmental Disability, 31(1), s. 1-12. doi: 10.1080/13668250500349367. PMID: 16766317. DOI: https://doi.org/10.1080/13668250500349367
Google Scholar

Pasikowski, T. (2001), 'Kwestionariusz Poczucia Koherencji dla Dorosłych (SOC-29)', W: T. Pasikowski, H. Sęk, (red.), Zdrowie, stres, zasoby. O znaczeniu poczucia koherencji dla zdrowia, Poznań, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, s. 71-85.
Google Scholar

Peeters, M., Verhoeven, L., van Balkom, H., de Moor, J. (2009). 'Home literacy environment: characteristics of children with cerebral palsy'. International Journal of Language and Communication Disorders, nr 44 (6), s. 917–940. DOI: https://doi.org/10.1080/13682820802464759
Google Scholar

Pianta, R. C. (2004). 'Relationships among children and adults and family literacy'. W: Wasik B. H. (ed.). Handbook of reading research. Mahwah, NJ: Erlbaum.
Google Scholar

Podgórska Jachnik, D. (2007). 'Partnerstwo edukacyjne w pedagogice specjalnej'. W: Cz. Kosakowski, A. Krause i A. Żyta (red.), Dyskursy pedagogiki specjalnej, 6. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko Mazurskiego, s.339-344.
Google Scholar

Sekułowicz, M., Boroń-Krupińska, K., Kwiatkowski, P., Latawiec, B. (2019), 'Sense of Coherence, Resilience and Coping as Correlatesof Burnout of Parents of Children with Disabilities:The New Burnout Screening Instrument', Niepełnosprawność. Dyskursy pedagogiki specjalnej, nr.36, s. 254-268. DOI: https://doi.org/10.4467/25439561.NP.19.058.12301
Google Scholar

Sénéchal, M., LeFevre. J. A.(2002). 'Parental involvement in the development of children’s reading skill: A fiveyear longitudinal study'. Child Development, nr 73(2), s. 445–460. DOI: https://doi.org/10.1111/1467-8624.00417
Google Scholar

Sęk, H. (2001), 'Salutogeneza i funkcjonalne właściwości poczucia koherencji', W: T. Pasikowski, H. Sęk (red.), Zdrowie, stres, zasoby. O znaczeniu poczucia koherencji dla zdrowia, Poznań, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, s. 23-42.
Google Scholar

Suzuki, K., Kobayashi, T., Moriyama, K., Kaga, M., Hiratani, M., Watanabe, K., Yamashita, Y., & Inagaki, M. (2015). 'Development and evaluation of a Parenting Resilience Elements Questionnaire (PREQ) measuring resiliency in rearing children with developmental disorders'. PLoS ONE, Vol 10(12). e0146090. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0146090 DOI: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0146090
Google Scholar

Taylor, D. (1983). Family literacy: Young children learning to read and write. Exeter, NH: Heinemann.
Google Scholar

Whitehurst, G. J., Lonigan, C. J. (1998). 'Child development and emergent literacy'. Child Development, nr 69 (3), s. 848–872. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.1998.tb06247.x
Google Scholar

Yeo, L. S., Ong, W. W., Ng, C. M. (2014). 'The home literacy environment and preschool children's reading skills and interest'. Early Education and Development, nr 25(6), s. 791–814. DOI: https://doi.org/10.1080/10409289.2014.862147
Google Scholar

Zasępa, E., 'Poczucie koherencji rodziców dzieci z zaburzeniami rozwoju', W: A. Żyta (red.), Rodzina osób z niepełnosprawnością intelektualną wobec wyzwań współczesności, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń 2010.
Google Scholar

Zaslow T., Dorey F., Limbos M.A.P. (2008). 'Literacy-related activities among children withspecial healtcare needs'. Infants and Young Childre, nr 21 (3), s. 221–229. DOI: https://doi.org/10.1097/01.IYC.0000324551.77564.43
Google Scholar

Kamil Kuracki

k.kuracki@uksw.edu.pl

Affiliation:

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Wydział Nauk Pedagogicznych Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

Kamil Kuracki – doktor nauk społecznych w dyscyplinie pedagogika, psycholog, pedagog specjalny, filolog polonista i kulturoznawca. Adiunkt w Katedrze Psychologicznych Podstaw Wychowania na Wydziale Nauk Pedagogicznych UKSW w Warszawie. Kierownik i wykonawca wielu projektów naukowych finansowanych m.in. przez NCN, MEiN oraz EFS. Członek International Literacy Association, International Dyslexia Association oraz Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego. Jego zainteresowania naukowo-badawcze obejmują przede wszystkim problematykę aktywności czytelniczej i kulturowej uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, rodzicielskich uwarunkowań wczesnej inicjacji czytelniczej dzieci z trudnościami rozwojowymi, biblioterapii wychowawczej, a także wspomagania rozwoju uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi oraz wspierania ich rodzin.

Kontakt: k.kuracki@uksw.edu.pl