Spór o pierwszeństwo w prawosławiu. Kontrowersyjny dokument Patriarchatu Moskiewskiego w sprawie prymatu w Kościele

Tadeusz Kałużny

Аннотация

Celem artykułu jest ukazanie istotnych treści dokumentu Świętego Synodu Kościoła rosyjskiego w sprawie prymatu w Kościele oraz ważniejszych głosów w toczącej się wokół tego tekstu dyskusji. Rosyjski tekst powstał jako odpowiedź na dokument katolicko-prawosławnego dialogu teologicznego z Rawenny (2007). Patriarchat Moskiewski nie zgodził się z nim w tej części, w której mówi się o soborowości i prymacie na poziomie powszechnym. W synodalnym dokumencie Patriarchat Moskiewski prezentuje własną wizję prymatu w Kościele. Podkreśla m.in., że prymat na poziomie powszechnym – przynależący dzisiaj stolicy Konstantynopola – jest ze swej natury wyłącznie „prymatem czci”, a nie władzy. Znajduje on swoje źródło nie w osobie „pierwszego” hierarchy, ale konsensusie lokalnych Kościołów prawosławnych. Przedstawiona w rosyjskim dokumencie wizja prymatu spotkała się z ostrą reakcją ze strony przedstawicieli Patriarchatu Konstantynopola. Rosyjski dokument – w przekonaniu krytyków – prezentuje uproszczoną wizję prymatu w Kościele. Zabiegając o swoją pozycję w prawosławiu, Kościół rosyjski podważa w nim kompetencje patriarchy Konstantynopola. W ten sposób prezentowany dokument wpisuje się w spór między Moskwą a Konstantynopolem o pierwszeństwo w świecie prawosławnym.

Ключевые слова:

prymat w Kościele, prawosławie, Patriarchat Moskiewski, Patriarchat Konstantynopolitański