Sutry Jezusa – pierwsze syntezy chrystologiczne  Dalekiego Wschodu

Dariusz Klejnowski-Różycki

doi:10.25167/so.1055

Sutry Jezusa – pierwsze syntezy chrystologiczne Dalekiego Wschodu

Dariusz Klejnowski-Różycki

Uniwersytet Opolski Wydział Teologiczny
https://orcid.org/0000-0001-8388-702X

DOI: https://doi.org/10.25167/so.1055

Abstrakt

Artykuł prezentuje badania dotyczące zabytkowych „dokumentów nestoriańskich” zwanych Sutrami Jezusa, które powstały podczas pierwszej misji Kościoła Wschodu do Chin w VII w. pod przewodnictwem Alopena. Teksty te są syntezą chrystologii oraz elementów teologii chrześcijańskiej istotną z punktu widzenia misji w Chinach. Opisują dogmaty chrześcijańskie za pomocą taoistycznej i buddyjskiej terminologii, filozofii, antropologii, kosmologii i symboliki. Są świadectwem rozwoju Kościoła w Chinach w ciągu trzech wieków za panowania dynastii Tang. Sutry Jezusa są odpowiedzią na pytanie: co i w jaki sposób opowiedział Kościół o Jezusie Chrystusie po raz pierwszy Dalekiemu Wschodowi?

Większość omawianych tekstów odkryta została w 1900 r. i jest przedmiotem badań teologów i sinologów głównie japońskich, chińskich i angielskojęzycznych. Jednocześnie badania te zupełnie są nieznane w polskiej przestrzeni teologicznej.

Artykuł przedstawia pełną listę tych dokumentów, proponując polską nazwę oraz krótkie ich omówienie jako przyczynek do dalszych badań nad nimi. Wśród Sutr Jezusa znajduje się kamienna Stela z Xi’an z wyrytym tekstem doktrynalno-historycznym istotnym także z punktu widzenia rozwoju doktryny chrześcijańskiej w Chinach.

Wnioski podkreślają wagę studiowania teologii nieeuropejskich kodowanych w innych systemach kultury i filozofii oraz pewne możliwości przekazu chrześcijańskiej doktryny także w symbolice innych religii (taoizm, buddyzm) z zachowaniem istoty rzeczy.

Słowa kluczowe:

Dokumenty z Jingjiao, Nestoriańskie Dokumenty, Sutry Jezusa, Alopen, Chrześcijaństwo chińskie

Bibliografia

Anderson Gerald H. 1997. Biographical Dictionary of Christian Missions. Michigan Cambridge: William B. Eerdmans Publishing Company.
Google Scholar

Bringhurst Robert. 2013. Elementarz stylu w typografii. Tłum. Dorota Dziewońska. Kraków: D2D.PL.
Google Scholar

Charbonnier Jean. 2002. Histoire de Chriétiens de Chine. Paris: Les Indes Savantes.
Google Scholar

Fitzgerald Charles. Patrick. 1974. Chiny. Zarys historii kultury. Tłum. Aleksander Bogdański. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Gernet Jacques. 1999. Le monde chinois. Paris: Armand Colin Éditeur.
Google Scholar

Jaeger Werner. 2002. Wczesne chrześcijaństwo i grecka paideia. Tłum. Krzysztof Bielawski. Kraków: Homini.
Google Scholar

Johnson Dale A. 2010. Asian Jesus in China. New York: New Sinai Press.
Google Scholar

Kajdański Edward. 2018. Jak odkrywałem Michała Boyma – polskiego Marco Polo. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
Google Scholar

Kajdański Edward. 1999. Michał Boym Ambasador Państwa Środka. Warszawa: Książka i Wiedza.
Google Scholar

Kajdański Edward. 2010. Sekrety chińskiej medycyny. „Medicus Sinicus” Michała Boyma. Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
Google Scholar

Klejnowski-Różycki Dariusz. 2012. Ideały świata konfucjańskiego na przykładzie „Cesarzowej” Zhanga Yimou. W Chińskie katechezy. Red. Dariusz Klejnowski-Różycki, 269–276. (神学 SHENXUE). Warszawa-Zabrze: Śląska Szkoła Ikonograficzna, Stowarzyszenie Sinicum im. Michała Boyma SJ.
Google Scholar

Klejnowski-Różycki Dariusz. 2014. „Pierwsze pojęcia teologiczne w języku chińskim nestoriańskiej steli z Xi’an”. Chiny Dzisiaj 32–33 (3–4): 51–59.
Google Scholar

Klejnowski-Różycki Dariusz. 2014. „Stela z Xi’an”. Chiny Dzisiaj 32–33 (3–4): 41–50.
Google Scholar

Klejnowski-Różycki Dariusz. Red. 2008.中国的基督论。Chrystologia chińska. Teologia i Kościół w kontekście chińskim (Ekumenizm i Integracja 17). Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar

Konfucjusz. 2018. Analekta. 論語. Tłum. Katarzyna Pejda. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Künstler Mieczysław Jerzy. 2007. Dzieje kultury chińskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Li Tang. 2004. A Study of the History of Nestorian Christianity in China and its Literature in Chinese: Together with a New English Translation of the Dunhuang Nestorian Dokuments. Bern: Peter Lang GmbH, Internationaler Verlag der Wissenschaften.
Google Scholar

Majewski Józef 2005. Wprowadzenie do teologii dogmatycznej. W Dogmatyka. T. I. Red. Elżbieta Adamiak, Andrzej Czaja, Józef Majewski, 13–234. Warszawa: Towarzystwo „Więź”.
Google Scholar

Malek Roman. Red. 2002. A Nestorian Motwa Hymn in Adoration of the Holy Trinity (8th c.). W The Chinese Face of Jesus Christ. T. I. Red. Roman Malek, 359–362. Monumenta Serica Monograph Series. Sankt Augustin: Institut Monumenta Serica and China-Zentrum.
Google Scholar

Malek Roman. Red. 2002. Hsü-t’ing Messiah Sūtra or Jesus-Messiah Sūtra (ca. 635). W The Chinese Face of Jesus Christ. T. I. Red. Roman Malek, 295–314. Monumenta Serica Monograph Series. Sankt Augustin: Institut Monumenta Serica and China-Zentrum.
Google Scholar

Malek Roman. Red. 2006. Jingjiao. The Church of the East in China and Central Asia. Sankt Augustin: Institut Monumenta Serica.
Google Scholar

Malek Roman. Red. 2002. The Chinese Face of Jesus Christ. T. 1. Monumenta Serica Monograph Series. Sankt Augustin: Institut Monumenta Serica and China-Zentrum.
Google Scholar

Malek Roman. Red. 2002. The Lord of the Universe’s. Discours on Alms-Giving (ca. 640). W The Chinese Face of Jesus Christ. T. I. Red. Roman Malek, 315–36. Monumenta Serica Monograph Series. Sankt Augustin: Institut Monumenta Serica and China-Zentrum.
Google Scholar

Malek Roman. Red. 2002. The Sūtra on Mysterious Rest and Joy (ca. 780). W The Chinese Face of Jesus Christ, T. I. Red. Roman Malek, 337–52. Monumenta Serica Monograph Series. Sankt Augustin: Institut Monumenta Serica and China-Zentrum.
Google Scholar

Moore Thomas, Ray Riegert. 2003. The Lost Sutras of Jesus: Unlocking the Ancient Wisdom of the Xian Monks. Berkeley: Ulysses Press, Seastone.
Google Scholar

Newman John Henry. 2004. O rozwoju doktryny chrześcijańskiej. Tłum. Jolanta Zielińska. Warszawa: Fronda.
Google Scholar

Nicolini-Zani Matteo. 2006. Past and Current Research on Jingjiao Documents. A Survey. W Jingjiao. The Church of the East in China and Central Asia. Red. Roman Malek, 23–44. Sankt Augustin:Institut Monumenta Serica.
Google Scholar

Palmer Martin. 2001. The Jesus Sutras. Rediscovering the Lost Scrolls of Taoist Christianity. New York: Ballantine.
Google Scholar

Plattner Felix Alfred. 1975. Gdy Europa szukała Azji. Tłum. Antoni Starzeńki, Mieczysław Bednarz. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.
Google Scholar

Rodziński Witold. 1992. Historia Chin. Warszawa – Wrocław – Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich Wydawnictwo.
Google Scholar

Saeki P. Yoshio. 1911. Keikyohibunkenkyu. The Nestorian monument in China. Tokyo: Tairo Shoin.
Google Scholar

Saeki, P. Yoshio. 1916. The Nestorian Monument in China. New York – Toronto: London Society for Promoting Christian Knowledge (20.02.2019). http://archive.org/details/nestorianmove00saekuoft.
Google Scholar

The International Dunhuang Project: The Silk Road Online (27.05.2019). http://idp.bl.uk/.
Google Scholar

Vagaggini Cipriano. 2005. Teologia. Pluralizm teologiczny. Tłum. Jacek Partyka. Kraków: Homini.
Google Scholar

Widok Norbert. 1992. Akomodacja misyjna w teorii i praktyce Klemensa Aleksandryjskiego. Opole: Wydawnictwo Św. Krzyża.
Google Scholar

孔子. 2002.论语. 北京: 人民文学出版社.
Google Scholar

孔子. 2019. 论语Lunyu (20.04.2019). http://ctext.org/analects/ens.
Google Scholar

聖經思高本. 1968. Tłum. 方济会会士,雷永明.香港: 思高圣经学会.
Google Scholar

百度百科. 2019. 景教. (30.05.2019) https://baike.baidu.com/item/%E6%99%AF%E6%95%99.
Google Scholar

中国社会科学网. 2019. 景教早期敦煌文献《一神论》考. (30.05.2019). http://www.cssn.cn/zjx/201903/t20190305_4843018.shtml.
Google Scholar

王兰平. 2016. 唐代敦煌汉文景教写经研究. 北京: 民族出版社.
Google Scholar

Pobierz

Opublikowane

2019-12-23

Cited By / Share

Klejnowski-Różycki, D. (2019). Sutry Jezusa – pierwsze syntezy chrystologiczne Dalekiego Wschodu. Studia Oecumenica, 19, 213–227. https://doi.org/10.25167/so.1055

Autorzy

Dariusz Klejnowski-Różycki
https://orcid.org/0000-0001-8388-702X

Ks. dr hab. Dariusz Klejnowski-Różycki, prof. UO – Kierownik Katedry Teologii Dogmatycznej Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, Rektor Śląskiej Szkoły Ikonograficznej, dogmatyk, ikonograf, sinolog. Studiował w Lublinie, Krakowie, Paryżu, Pekinie i Taipei. Zainteresowania teologiczne skupiają się na chrystologii, teologii chińskiej, azjatyckiej i teologii ikony.

Statystyki

Downloads

Download data is not yet available.

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0

Licencja oraz prawa autorskie autorzy przekazują wydawcy, którym jest Redakcji Wydawnictw WT UO.

Inne teksty tego samego autora

Dariusz Klejnowski-Różycki, Problem przekładu imion biblijnych na język chiński w „Biblii Bożonarodzeniowej” , Studia Oecumenica: Tom 18 (2018)
Dariusz Klejnowski-Różycki, Kult obrazów według Reformatorów: Marcina Lutra i Jana Kalwina , Studia Oecumenica: Tom 17 (2017)
Dariusz Klejnowski-Różycki, Ikony arabskie , Studia Oecumenica: Tom 16 (2016)
Dariusz Klejnowski-Różycki, Joannesa Molanusa recepcja trydenckiego dekretu o obrazach , Studia Oecumenica: Tom 20 (2020)
Dariusz Klejnowski-Różycki, SEIICHI YAGIEGO JAPOŃSKA "CHRYSTOLOGIA BUDDYJSKA" , Studia Oecumenica: Tom 11 (2011)
Dariusz Klejnowski-Różycki, Chrystologia na Filipinach , Studia Oecumenica: Tom 23 (2023)