Sutry Jezusa – pierwsze syntezy chrystologiczne  Dalekiego Wschodu

Dariusz Klejnowski-Różycki

doi:10.25167/so.1055

Sutry Jezusa – pierwsze syntezy chrystologiczne Dalekiego Wschodu

Dariusz Klejnowski-Różycki

Uniwersytet Opolski Wydział Teologiczny
https://orcid.org/0000-0001-8388-702X

DOI : https://doi.org/10.25167/so.1055

Résumé

Artykuł prezentuje badania dotyczące zabytkowych „dokumentów nestoriańskich” zwanych Sutrami Jezusa, które powstały podczas pierwszej misji Kościoła Wschodu do Chin w VII w. pod przewodnictwem Alopena. Teksty te są syntezą chrystologii oraz elementów teologii chrześcijańskiej istotną z punktu widzenia misji w Chinach. Opisują dogmaty chrześcijańskie za pomocą taoistycznej i buddyjskiej terminologii, filozofii, antropologii, kosmologii i symboliki. Są świadectwem rozwoju Kościoła w Chinach w ciągu trzech wieków za panowania dynastii Tang. Sutry Jezusa są odpowiedzią na pytanie: co i w jaki sposób opowiedział Kościół o Jezusie Chrystusie po raz pierwszy Dalekiemu Wschodowi?

Większość omawianych tekstów odkryta została w 1900 r. i jest przedmiotem badań teologów i sinologów głównie japońskich, chińskich i angielskojęzycznych. Jednocześnie badania te zupełnie są nieznane w polskiej przestrzeni teologicznej.

Artykuł przedstawia pełną listę tych dokumentów, proponując polską nazwę oraz krótkie ich omówienie jako przyczynek do dalszych badań nad nimi. Wśród Sutr Jezusa znajduje się kamienna Stela z Xi’an z wyrytym tekstem doktrynalno-historycznym istotnym także z punktu widzenia rozwoju doktryny chrześcijańskiej w Chinach.

Wnioski podkreślają wagę studiowania teologii nieeuropejskich kodowanych w innych systemach kultury i filozofii oraz pewne możliwości przekazu chrześcijańskiej doktryny także w symbolice innych religii (taoizm, buddyzm) z zachowaniem istoty rzeczy.

Mots-clés :

Dokumenty z Jingjiao, Nestoriańskie Dokumenty, Sutry Jezusa, Alopen, Chrześcijaństwo chińskie

Références

Anderson Gerald H. 1997. Biographical Dictionary of Christian Missions. Michigan Cambridge: William B. Eerdmans Publishing Company.
Google Scholar

Bringhurst Robert. 2013. Elementarz stylu w typografii. Tłum. Dorota Dziewońska. Kraków: D2D.PL.
Google Scholar

Charbonnier Jean. 2002. Histoire de Chriétiens de Chine. Paris: Les Indes Savantes.
Google Scholar

Fitzgerald Charles. Patrick. 1974. Chiny. Zarys historii kultury. Tłum. Aleksander Bogdański. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Gernet Jacques. 1999. Le monde chinois. Paris: Armand Colin Éditeur.
Google Scholar

Jaeger Werner. 2002. Wczesne chrześcijaństwo i grecka paideia. Tłum. Krzysztof Bielawski. Kraków: Homini.
Google Scholar

Johnson Dale A. 2010. Asian Jesus in China. New York: New Sinai Press.
Google Scholar

Kajdański Edward. 2018. Jak odkrywałem Michała Boyma – polskiego Marco Polo. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
Google Scholar

Kajdański Edward. 1999. Michał Boym Ambasador Państwa Środka. Warszawa: Książka i Wiedza.
Google Scholar

Kajdański Edward. 2010. Sekrety chińskiej medycyny. „Medicus Sinicus” Michała Boyma. Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
Google Scholar

Klejnowski-Różycki Dariusz. 2012. Ideały świata konfucjańskiego na przykładzie „Cesarzowej” Zhanga Yimou. W Chińskie katechezy. Red. Dariusz Klejnowski-Różycki, 269–276. (神学 SHENXUE). Warszawa-Zabrze: Śląska Szkoła Ikonograficzna, Stowarzyszenie Sinicum im. Michała Boyma SJ.
Google Scholar

Klejnowski-Różycki Dariusz. 2014. „Pierwsze pojęcia teologiczne w języku chińskim nestoriańskiej steli z Xi’an”. Chiny Dzisiaj 32–33 (3–4): 51–59.
Google Scholar

Klejnowski-Różycki Dariusz. 2014. „Stela z Xi’an”. Chiny Dzisiaj 32–33 (3–4): 41–50.
Google Scholar

Klejnowski-Różycki Dariusz. Red. 2008.中国的基督论。Chrystologia chińska. Teologia i Kościół w kontekście chińskim (Ekumenizm i Integracja 17). Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar

Konfucjusz. 2018. Analekta. 論語. Tłum. Katarzyna Pejda. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Künstler Mieczysław Jerzy. 2007. Dzieje kultury chińskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Li Tang. 2004. A Study of the History of Nestorian Christianity in China and its Literature in Chinese: Together with a New English Translation of the Dunhuang Nestorian Dokuments. Bern: Peter Lang GmbH, Internationaler Verlag der Wissenschaften.
Google Scholar

Majewski Józef 2005. Wprowadzenie do teologii dogmatycznej. W Dogmatyka. T. I. Red. Elżbieta Adamiak, Andrzej Czaja, Józef Majewski, 13–234. Warszawa: Towarzystwo „Więź”.
Google Scholar

Malek Roman. Red. 2002. A Nestorian Motwa Hymn in Adoration of the Holy Trinity (8th c.). W The Chinese Face of Jesus Christ. T. I. Red. Roman Malek, 359–362. Monumenta Serica Monograph Series. Sankt Augustin: Institut Monumenta Serica and China-Zentrum.
Google Scholar

Malek Roman. Red. 2002. Hsü-t’ing Messiah Sūtra or Jesus-Messiah Sūtra (ca. 635). W The Chinese Face of Jesus Christ. T. I. Red. Roman Malek, 295–314. Monumenta Serica Monograph Series. Sankt Augustin: Institut Monumenta Serica and China-Zentrum.
Google Scholar

Malek Roman. Red. 2006. Jingjiao. The Church of the East in China and Central Asia. Sankt Augustin: Institut Monumenta Serica.
Google Scholar

Malek Roman. Red. 2002. The Chinese Face of Jesus Christ. T. 1. Monumenta Serica Monograph Series. Sankt Augustin: Institut Monumenta Serica and China-Zentrum.
Google Scholar

Malek Roman. Red. 2002. The Lord of the Universe’s. Discours on Alms-Giving (ca. 640). W The Chinese Face of Jesus Christ. T. I. Red. Roman Malek, 315–36. Monumenta Serica Monograph Series. Sankt Augustin: Institut Monumenta Serica and China-Zentrum.
Google Scholar

Malek Roman. Red. 2002. The Sūtra on Mysterious Rest and Joy (ca. 780). W The Chinese Face of Jesus Christ, T. I. Red. Roman Malek, 337–52. Monumenta Serica Monograph Series. Sankt Augustin: Institut Monumenta Serica and China-Zentrum.
Google Scholar

Moore Thomas, Ray Riegert. 2003. The Lost Sutras of Jesus: Unlocking the Ancient Wisdom of the Xian Monks. Berkeley: Ulysses Press, Seastone.
Google Scholar

Newman John Henry. 2004. O rozwoju doktryny chrześcijańskiej. Tłum. Jolanta Zielińska. Warszawa: Fronda.
Google Scholar

Nicolini-Zani Matteo. 2006. Past and Current Research on Jingjiao Documents. A Survey. W Jingjiao. The Church of the East in China and Central Asia. Red. Roman Malek, 23–44. Sankt Augustin:Institut Monumenta Serica.
Google Scholar

Palmer Martin. 2001. The Jesus Sutras. Rediscovering the Lost Scrolls of Taoist Christianity. New York: Ballantine.
Google Scholar

Plattner Felix Alfred. 1975. Gdy Europa szukała Azji. Tłum. Antoni Starzeńki, Mieczysław Bednarz. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.
Google Scholar

Rodziński Witold. 1992. Historia Chin. Warszawa – Wrocław – Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich Wydawnictwo.
Google Scholar

Saeki P. Yoshio. 1911. Keikyohibunkenkyu. The Nestorian monument in China. Tokyo: Tairo Shoin.
Google Scholar

Saeki, P. Yoshio. 1916. The Nestorian Monument in China. New York – Toronto: London Society for Promoting Christian Knowledge (20.02.2019). http://archive.org/details/nestorianmove00saekuoft.
Google Scholar

The International Dunhuang Project: The Silk Road Online (27.05.2019). http://idp.bl.uk/.
Google Scholar

Vagaggini Cipriano. 2005. Teologia. Pluralizm teologiczny. Tłum. Jacek Partyka. Kraków: Homini.
Google Scholar

Widok Norbert. 1992. Akomodacja misyjna w teorii i praktyce Klemensa Aleksandryjskiego. Opole: Wydawnictwo Św. Krzyża.
Google Scholar

孔子. 2002.论语. 北京: 人民文学出版社.
Google Scholar

孔子. 2019. 论语Lunyu (20.04.2019). http://ctext.org/analects/ens.
Google Scholar

聖經思高本. 1968. Tłum. 方济会会士,雷永明.香港: 思高圣经学会.
Google Scholar

百度百科. 2019. 景教. (30.05.2019) https://baike.baidu.com/item/%E6%99%AF%E6%95%99.
Google Scholar

中国社会科学网. 2019. 景教早期敦煌文献《一神论》考. (30.05.2019). http://www.cssn.cn/zjx/201903/t20190305_4843018.shtml.
Google Scholar

王兰平. 2016. 唐代敦煌汉文景教写经研究. 北京: 民族出版社.
Google Scholar

Download

PDF (Język Polski)

Publiée

2019-12-23

##plugins.themes.libcom.cytowania##

Klejnowski-Różycki, D. (2019). Sutry Jezusa – pierwsze syntezy chrystologiczne Dalekiego Wschodu. Studia Oecumenica, 19, 213–227. https://doi.org/10.25167/so.1055

Authors

Dariusz Klejnowski-Różycki
https://orcid.org/0000-0001-8388-702X

Ks. dr hab. Dariusz Klejnowski-Różycki, prof. UO – Kierownik Katedry Teologii Dogmatycznej Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, Rektor Śląskiej Szkoły Ikonograficznej, dogmatyk, ikonograf, sinolog. Studiował w Lublinie, Krakowie, Paryżu, Pekinie i Taipei. Zainteresowania teologiczne skupiają się na chrystologii, teologii chińskiej, azjatyckiej i teologii ikony.

Statistics

Téléchargements

Les données relatives au téléchargement ne sont pas encore disponibles.

Licence

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0

Licencja oraz prawa autorskie autorzy przekazują wydawcy, którym jest Redakcji Wydawnictw WT UO.

Articles les plus lus par le même auteur ou la même autrice

Dariusz Klejnowski-Różycki, Problem przekładu imion biblijnych na język chiński w „Biblii Bożonarodzeniowej” , Studia Oecumenica: Vol. 18 (2018)
Dariusz Klejnowski-Różycki, Kult obrazów według Reformatorów: Marcina Lutra i Jana Kalwina , Studia Oecumenica: Vol. 17 (2017)
Dariusz Klejnowski-Różycki, Ikony arabskie , Studia Oecumenica: Vol. 16 (2016)
Dariusz Klejnowski-Różycki, Joannesa Molanusa recepcja trydenckiego dekretu o obrazach , Studia Oecumenica: Vol. 20 (2020)
Dariusz Klejnowski-Różycki, SEIICHI YAGIEGO JAPOŃSKA "CHRYSTOLOGIA BUDDYJSKA" , Studia Oecumenica: Vol. 11 (2011)
Dariusz Klejnowski-Różycki, Chrystologia na Filipinach , Studia Oecumenica: Vol. 23 (2023)